Enerji krizi kapıda mı? Fiyatlar artmaya devam ediyor!

Enerji krizi kapıda mı? Fiyatlar artmaya devam ediyor!

Avrupa, Covid-19’un neden olduğu karantina sonrası enerji fiyatlarında rekor kıran artışla mücadele ediyor.

Aşırı soğuk ve sıcak hava dalgalarından dolayı artan enerji tüketimi ve arz kısıtları, yüksek fiyatların nedenlerinden bazıları. Analistler, geçici ve yapısal sorunların bir karışımıyla şiddetlenen krizin uzayacağı konusunda uyarıyor.

Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası Başlık Transfer Tesisi’nde (TTF) fiyatlar, ocak ayında megavatsaat başı 16 Euro’dan Eylül ortasında 75 Euro’ya kadar çıktı. Bu, bir yıldan daha az sürede yüzde 360’dan fazla artış anlamına geliyor.

Avrupa Birliği, uzun süredir fosil yakıtlara olan bağımlılığını kademeli olarak azaltıyor olsa da bu değişim, krizin etkilerini kontrol altına alacak kadar hızlı ve yaygın olmadı. Doğal gaz ve kömür birlikte, AB’nin toplam üretiminin yüzde 35’inden fazlasını sağlıyor. Fosil yakıtlar İsveç, Fransa ve Lüksemburg’da marjinal bir paya sahip; ancak Hollanda, Polonya, Malta ve Kıbrıs’ta toplam üretimin yüzde 60’ından fazlasını oluşturuyor.

İspanya, İtalya, Fransa ve Polonya gibi ülkelerdeki vatandaşlar şimdi pandeminin neden olduğu ekonomik sıkıntılara ek olarak tüm zamanların en yüksek enerji faturalarıyla karşı karşıya. Halkın hoşnutsuzluğu, hükümetleri yüksek alarma geçirdi, bakanlar kısa vadeli de olsa acil durum önlemleri almaya başladı.

İtalya’da, Ekolojik Dönüşüm Bakanı Roberto Cingolani, İtalyanları önümüzdeki aylarda faturalarında yüzde 40’lık bir artış beklemeleri konusunda uyardı. Fransa, 5,8 milyonun üzerinde düşük gelirli haneye bir kereye mahsus 100 Euro ödeme yapacağını söyledi. İspanya’da hükümet, fiyatları 2018 seviyelerine indirme sözü verdi. Madrid ayrıca Brüksel’e AB çapında eylem talep eden bir mektup gönderdi. Mektupta, “Acil olarak, dramatik fiyat artışlarına hemen tepki vermek için önceden tasarlanmış bir Avrupa politika menüsüne ihtiyacımız var” dedi.

Enerji fiyatlarındaki artışın nedenleri

Avrupa Çevre Politikası Enstitüsü’nde Düşük Karbon ve Döngüsel Ekonomi programı başkanı Tim Gore, “Bu, küresel pazarda azaltılmış gaz arzı ile birlikte pandeminin getirdiği kısıtlamalardan çıktığımız için enerji talebindeki artışla ilgili” dedi.

Kışın, beklenenden daha düşük sıcaklıkların binaları ısıtmak için normalden daha yüksek bir güç talebine yol açmasıyla sorunlar ortaya çıkmaya başladı. Bu da, mart ayına kadar endişe verici bir şekilde yüzde 30’a ulaşan gaz rezervlerinde belirgin bir düşüşe neden oldu. İlkbaharda, aşı kampanyası kıtada ilgi görmeye başlayınca, ofisler, restoranlar ve diğer mekanların kapılarını yeniden açmasıyla ve karantinadaki birikimlerini harcamaya istekli tüketicilerle birlikte ticari faaliyetler hızla artmaya başladı.

Ekonomik canlanma yeni bir enerji talebi dalgasını tetikledi ve bu talep, bunaltıcı sıcaklıkların insanları klima ve soğutma sistemleri kullanmaya ittiği yaz aylarında daha da arttı.

Doğu Asya ülkeleri Covid’in zarar verdiği ekonomilerini canladırmak için enerji arayışında Avrupa’ya katıldı. Ancak artan talep, artan bir teklifle karşılanmadı.

Enerji Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı’nda (ACER) gaz departmanı başkanı Denis Hesseling, “Rusya, Norveç ve Cezayir gibi ülkelerden aldığımız boru hattı tedarikleri, bu yüksek fiyata rağmen aslında Avrupa’ya daha fazla gaz sağlamadı. Tedarikçilerini oldukça normal hacimlerde tuttular. Bu biraz garip çünkü normalde fiyat artıyor ve bir tedarikçisiniz ve yedek kapasiteniz var, bu fırsatı daha yüksek fiyata daha fazla gaz satmak için kullanabilirsiniz. Bu henüz gerçekleşmedi,” dedi.

Geleneksel olarak gaz, yaz aylarında daha ucuzdur ve şirketler kış gelmeden önce iyi hazırlanmak için gazı büyük hacimlerde depolar. Ancak devam eden fiyat krizi gelenekleri bozdu ve cari rezervler yılın bu zamanı için tarihsel olarak düşük seviyede kaldı.

Gore, “Bu yıl yine özellikle soğuk bir kış geçirirsek, bu zorlu bir dönem olacak ve bunun sonucunda fiyatlar yükselmeye devam edecek. Hükümetler şimdi hazırlanmalı ve bu süreçte yanıt vermek ve hane halklarına yardım etmek için önlemler almalı.” dedi.

Türkiye nasıl etkilenecek?

Gelişmeler, enerjide dışa bağımlı ülkeler arasında yer alan Türkiye’yi de etkiliyor. Petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye’nin uzun vadeli doğalgaz alım kontratlarındaki fiyatları geriden de olsa yukarı yönde etkiliyor. Bu arada spot piyasalarda doğalgaz ve elektrik fiyatları bir süredir yükseliş sergiliyor.

ğalgaz fiyatlarını yüzde 15 arttırmış, konutlara verilen gazın fiyatlarını ise sabit bırakmıştı.

BOTAŞ, ekim ayı için yapacağı fiyat ayarlamalarında ithalat fiyatlarına bakarak hesaplayacağı ortalama maliyeti dikkate alacak. BOTAŞ’ın bu kez hem sanayi aboneleri ile elektrik santrallerine, hem de konutlara satılan gaz fiyatlarını yükseltebileceği konuşuluyor. Fiyat artış oranının sanayi ve elektrik üretimi amaçlı gazda iki haneli rakamları bulması şaşırtıcı olmayacak.

Elektrik tarifelerine yansıtılacak

Yılın son üç aylık döneminde geçerli olacak elektrik satış fiyat tarifelerinin de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından en geç 1 Ekim’de duyurulması bekleniyor. Elektrik santrallerine verilen doğalgaz fiyatına geçen ay yapılan yüzde 15’lik zam ile son bir ay içinde yaşanan yeni fiyat artışlarının elektrik tarifelerine yansıtılması gerekiyor. Ayrıca son dönemde ithal kömür santrallerini rekabet edebilir fiyatlardan üretim yapamaz hale getiren uluslararası buhar kömürü fiyatlarında yaşanan artışların da bir şekilde elektrik tarifeleri üzerinde yukarı yönlü etkide bulunacağı açık.

Türkiye’de elektrik fiyat artışları sınırlı

Dünyada ve özellikle Avrupa’da yaşanan enerji fiyatı patlaması, Türkiye piyasalarına tam yansımış değil. Türkiye’de Eylül’deki spot elektrik fiyatları MWh başına 52,85 Euro ile Avrupa’dan çok daha aşağı seviyelerde. Ancak Türkiye’deki fiyatlar zaten önceden de Avrupa ülkelerinin oldukça altındaydı. Ocak 2021’de MWh başına 33 Euro seviyesinden şu anki seviyelere yükseldi. Bu da Türkiye’deki spot elektrik fiyatlarında yaklaşık yüzde 65-70’lik bir artışa tekabül ediyor.

(euronews-t24)

Bizleri twitter üzerinden takip ederek özel haberlere ilk siz ulaşabilirsiniz. Telegram kanalımıza üye olup anında şirket haberlerine ulaşabilirsiniz=> https://t.me/paraajansi – https://paraajansi.com.tr/