Faiz lobisi mi faiz fobisi mi? Merkez Bankası’nın faizle imtihanı!

Geçtiğimiz ayki Para Politikası Kurulu toplantısında faizlerin 100 baz puan indirilmesi kararlaştırıldı. Uzun süredir %14 düzeyinde olan faizler de %13 e geriledi. Peki piyasada bunun karşılığı oldu mu? Piyasa Merkez’in kararına ne kadar uydu? Faiz lobisi mi faiz fobisi mi? Merkez Bankası’nın faizle imtihanı!

Faiz lobisi mi faiz fobisi mi? Merkez Bankası’nın faizle imtihanı! Piyasa Merkez Bankası’nı ne kadar dikkate alıyor?

Geçtiğimiz yılın Eylül ayı itibari ile faizin “nas” gerekçesiyle suni bir şekilde talimat ile düşürülmesi piyasa dengelerini alt üst etti. Kontrolden çıkan enflasyon oranları ile birlikte döviz kurlarındaki oynaklık da had safhaya ulaştı.

Tüm ekonomi literatürünü ayaklar altına alarak piyasa gerçeklerine uzak bir şekilde belirlenen politika faizi piyasada maalesef çok da etkili olmuşa benzemiyor. Durumdan karlı çıkan yok mu evet elbet tabi var. BANKALAR.

Bankalar bilindiği üzere piyasa için en önemli aracılık faaliyetlerinden birini yerine getiriyor. Asli amacı mevduat toplayıp bu mevduatı üzerine kar koyarak satmak olan Bankalar bu dönemde bu faaliyetini oldukça ikinci plana atmış gibi gözüküyor.

Çünkü daha kolay para kazanmalarının bir yolu var! Kolay varken neden zor yoldan uğraşsınlar. Bu kolaylığı sağlayan ise doğrudan ekonomi yönetimi. Merkez Bankası’ndan %13 ile aldığı parayı %30 hatta %50 düzeyinde piyasaya borç veriyor. Böyle bir kazanç kapısı da haliyle cazip geliyor. Banka bilançoları rekor kırarken piyasa yüksek faizler ile resmen eziliyor.

Merkez Bankası Başkanı ise katıldığı bir toplantı da bu minvalde sorulan bir soruya yanıt olarak “ALMA DİYE” diye yanıt verebiliyor.

Faiz lobisi mi faiz fobisi mi?

Merkez Bankasının faiz kararının piyasada nasıl karşılık bulduğu ise birçok iktisatçı tarafından eleştiri yağmuruna tutuluyor.

Faiz lobisi mi faiz fobisi mi?

Dünya Gazetesinden Alaattin Aktaş konuya ilişkin bugün ki yazısında şu değerlendirmelerde bulundu

Merkez Bankası’nın faizindeki indirimle birlikte diğer faizlerin de düştüğünü sananlar; size kesip saklayacağınız bir tablo ve grafik!

✔ Veriler Merkez Bankası’nın, yani Merkez Bankası şunu söylemiş oluyor: “Benim faizim düşürüldükten sonra diğer faizler arttı.”

Konu hiç fark etmiyor; önyargılı davranmak kötü bir alışkanlık. İnsan böyle oldu mu; öğrenmeye, bilgilenmeye de kapanıyor.

Sanki korkuyor da… Ya duyduklarıyla, öğrendikleriyle o pek sevdiği önyargısı kırılırsa! Adeta böyle bir kaygı yaşanıyor.

İktidar geçen yıl eylülde Merkez Bankası’nın politika faizini indirmeye başladı. (Faiz kararını Merkez Bankası vermediği için bu ifadeyi özellikle tercih ediyorum.) Geçen yıl dört toplantıda 5 puanlık bir indirime gidildi, bu yıl ilk yedi ay sabit tutulan faiz, uzun bir aradan sonra geçen hafta 1 puan daha aşağı çekilerek yüzde 13 düzeyinde belirlendi.

Bugün, bu tercihlerin doğru olup olmadığı üstünde duracak değilim. Nereden baktığınıza bağlı olarak ve ne amaçladığınıza göre bu kararları pekala doğru da bulabilirsiniz. Nitekim iktidar öyle görüyor ki bu politikayı sürdürüyor. Dün de yazdığım gibi artık kararları öyle tek tek yorumlamanın da pek anlamı yok. Tek bir hedef var; seçimi kazanmak. AKP de seçimi bu politikayla kazanabileceğini düşünüyor. Tercih onların!

Bugün üstünde durmak istediğim bu faiz indiriminin başka bir yönü…

Zaman zaman Merkez Bankası faizinin indirilmesinin ekonomide bir dizi sakıncalı durum yarattığına değinince işte o bir türlü objektif davranamayan ve öğrenmeye tümüyle kapanmış olanlardan itiraz sesleri yükseliyor:

“Merkez Bankası’nın faizi indirilmeseydi de faizler yüksek olsaydı daha mı iyiydi? İşte ne güzel faiz düştü.”

Bunu söyleyenlere soruyorum; “Hangi faiz düştü” diye, bilgi yok ki sağlıklı bir yanıt alabileyim.

“Düştü işte, hepsi düştü!”

“Hangi faiz kaçtan kaça düştü?”

Bir süre sonra kendi sesimin yankılandığını duyuyorum. Çünkü karşı tarafın söyleyebileceği bir şey yok!

Tüm faizler arttı

Merkez Bankası faizindeki indirimle birlikte hiçbir faiz düşmediği gibi tam tersine artışlar yaşandı.

Faiz indirimine başlanan geçen yılın eylülünden hemen önceki durumdan bugüne kadar olan seyir işte bir tablo halinde yazıda…

Var mı düşen bir faiz?

Mevduat faizi bir ara biraz gerilemekle birlikte yine de politika faizinin üstünde oluştu. Ancak zaten mevduat faizinin böylesine düşmüş olmasını ayakta alkışlayacak halimiz yok. Hani yaratmaya ya da oluşturmaya çalıştıkları tuhaf bir kavram var ya “liralaşma” diye, aslında TL cinsi tasarruf edenler ta baştan beri liralaşma kavramına sadık kalan tasarruf sahipleri. Bu kişileri adeta cezalandırmanın herhalde sevinilecek bir yanı olamaz.

Kredi faizlerindeki artış ise çok daha belirgin. Zaten geçen hafta alınan kararlar da ticari kredi faizlerinin fazla artmasını önlemeye dönük değil mi…

Merkez Bankası faizindeki indirimle birlikte hiçbir faiz düşmediği gibi tam tersine artışlar yaşandı.

Faiz lobisi mi faiz fobisi mi? Faiz lobisi mi faiz fobisi mi?

Para Ajansı Telegram grubuna üye olun => https://t.me/paraajansi paraajansı

Bizi Twitter’da takip edin =>https://twitter.com/home

faiz lobisi mi faiz fobisi mi?