Kovid-19 salgınının vurduğu Amerikan iş gücü piyasasında normalleşme sinyali

WASHINGTON (AA) – ABD’de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgının ekonomik etkileri sonucu ciddi zarar gören iş gücü piyasasında, beklentilerin aksine iyi gelen mayıs ayı verileri normalleşmenin başladığının sinyalini verdi.

AA muhabirinin Çalışma Bakanlığı verilerinden derlediği bilgilere göre, ABD’de yeni tip koronavirüs salgınının iş gücü piyasasındaki etkileri ilk olarak 14 Mart ile biten haftada kendini gösterdi. Daha önce azalış eğilimine sahip olan işsizlik maaşı başvuruları söz konusu dönemde artış göstermeye başladı.

Ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, salgınının etkisiyle 28 Mart ile biten haftada ise 6 milyon 867 bine yükselerek rekor seviyeye ulaştı.

İşsizlik maaşı başvurularında düşüş eğilimi

İşsizlik maaşı başvuruları zirveyi görmesinin ardından yeniden azalış eğilimine girse de başvuru sayısı bundan sonraki 9 haftada piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.

Son olarak ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, 30 Mayıs ile biten haftada 1 milyon 877 bine geriledi ve Kovid-19 salgınının etkili olduğu 11 haftanın ardından ilk kez 2 milyon seviyesinin altına düştü.

Bu dönemde işsizlik maaşı başvurularındaki düşüşte, Kovid-19 salgınına karşı alınan önlemlerin gevşetilmeye ve ekonominin normale dönmeye başlaması etkili oldu. İşsizlik başvurularındaki düşüş, uzmanlar tarafından Kovid-19 krizinde “en kötünün geride kaldığı” şeklinde yorumlandı.

ABD’de Kovid-19 salgınının iş gücü piyasasını etkilediği son 12 haftada ise ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı toplam 42,9 milyona ulaştı.

İşsizlik oranındaki azalış piyasaları şaşırttı

Ülkede, Kovid-19 salgını öncesi son 50 yılın en düşük seviyelerinde seyreden işsizlik oranı da salgının ekonomik etkileriyle rekor seviyeleri gördü.

Şubat ayında yüzde 3,5 olarak kaydedilen işsizlik oranı, Kovid-19 salgının etkisiyle martta yüzde 4,4’e ve nisanda yüzde 14,7 gibi rekor seviyeye çıktı.

ABD’nin işsizlik oranına ilişkin mayıs ayı verisi ise düşüş göstererek piyasalarda şaşkınlığa neden oldu. İşsizlik oranı, mayısta aylık 1,4 puan azalarak yüzde 13,3’e geriledi. Piyasa beklentilerin aksine düşüş gösteren işsizlik oranının bu dönemde yüzde 19,7’ye çıkacağı tahmin ediliyordu.

“Pozitif işaret”

ADP Araştırma Enstitüsü Başkanı Ahu Yıldırmaz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, iş gücü piyasasına ilişkin son verileri “pozitif bir işaret” olarak değerlendirdiğini söyledi.

ADP Araştırma Enstitüsü’nün 3 Haziran’da yayımlanan özel sektör istihdamı verisinin de mayısta beklenenden daha az düşüş gösterdiğini anımsatan Yıldırmaz, iş gücü piyasasının hala çok dalgalı olduğunu ve rakamların dikkatle takip edilmesi gerektiğini ifade etti.

Yıldırmaz, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) Kovid-19 salgının neden olduğu ekonomik hasara bir takım mali politikalarla agresif bir şekilde yanıt verdiğini hatırlatarak, Fed’in bu çabalarının şimdiye kadar en azından kredi piyasasını açık tutmada başarılı olduğunu ve salgının yarattığı ekonomik krizin daha da ciddi hale gelmemesi açısından kritik bir öneme sahip olduğunu aktardı.

Hükümetin mali desteklerinin de geniş kapsamlı olduğuna işaret eden Yıldırmaz, bu desteklerin ekonomiyi sağlam tutmak açısından önemli adımlar olduğunu ve sonuçlarını verdiğini anlattı.

“Normalde 1,5-2 yılda oluşacak istihdam kaybını 1 ayda gördük”

Yıldırmaz, “Son rakamlar çok ümit verici. Önümüzdeki 2-3 ay ekonominin açılımının izlenmesi gerekecek. En önemli soru tüketicinin bu açılıma nasıl yanıt vereceği.” dedi.

En kötünün geride kaldığını belirten Yıldırmaz, salgının neden olduğu resesyonun Büyük Buhran’dan bile çok farklı olduğunu, boyutunun çok büyük ve hızlı olduğunu dile getirdi.

Yıldırmaz, “Normalde 1,5-2 yılda oluşacak istihdam kaybını 1 ayda gördük. En kötüsünü gördüğümüze inanıyorum. Toparlanmanın nasıl olacağını izlememiz lazım.” diye konuştu.

“Tam istihdam 2022’ye sarkabilir”

İş kayıplarının ilk olarak perakende ve turizm sektörlerinde yaşandığını belirten Yıldırmaz, bu sektörlerde artık büyük işten çıkarmaların olmayacağını ancak diğer sektörlere etkilerinin yavaş yavaş görüleceğini ifade etti.

Yıldırmaz, şirketlerin bütçelerini dengelemek için işten çıkarmalara devam edeceğine dikkati çekerek, “Bu her resesyonda görülen bir şey. Yeni iş alımlarının çok olacağını zannetmiyorum. Şu an gördüğümüz rakamlar işten geçici olarak çıkarılan istihdamın geri gelmesi. Tam istihdama biz sene sonunda dönmeyeceğiz, tam istihdam 2022’ye bile sarkabilir.” değerlendirmesinde bulundu.