Orta Vadeli Plan başarı şansı ne olur?

Orta Vadeli plan

2022-2024 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayınlandı. Merkez Bankası’nın yüzde 14.1 olarak tahmin ettiği yılsonu enflasyonu, OVP’de bunun 2 puan üzerinde yüzde 16.2 olarak tahmin edildi.

Programda bu yılın sonunda enflasyon yüzde 16.2 olarak tahmin edilirken, 2022’de yüzde 9.8, 2023’te yüzde 8 ve 2024’te yüzde 7.6 olarak tahmin edildi. İşsizlik 2022’de yüzde 12,2023’te yüzde 11.4 ve 2024’te yüzde 10.9 olarak bekleniyor. Büyüme ise bu yıl yüzde 9, 2022’de yüzde 5, 2023’te ve 2024’te yüzde 5.5 olarak öngörülüyor.

ORTA VADELİ PROGRAM	2020	2021	2022	2023	2024
Enflasyon (%)	14,6	16,2	9,8	8,0	7,6
İşsizlik (%)	13,2	12,6	12,0	11,4	10,9
Büyüme (%)	1,8	9,0	5,0	5,5	5,5
GSYH (Milyar TL)	5.047	6.648	7.080	9.041	10.287
GSYH (Milyar $)	717	801	850	925	1.002
Kişi Başına Gelir ($)	8.597	9.489	9.947	10.703	11.465
İstihdam (Bin Kişi)	26.812	28.641	29.918	31.036	32.152
İhracat (milyar $)	169.6	211.0	230.9	242.0	255.0
İthalat (milyar $)	219.5	258.0	282.7	294.0	309.0
Dış Ticaret (milyar $)	-49.9	-47.0	-51.8	-52.0	-54.0
Cari Açık (milyar $)	-37.3	-21.0	-18.6	-13.5	-10.0
Bütçe (milyar TL)	-175.3	-230.0	-278.4	-290.2	-294.0

OVP’ye göre kişi başına gelir 2023’te 10 bin doları aşacak

OVP’de yer alan projeksiyonlara göre bu yıl 9 bin 489 dolar olması beklenen kişi başına milli gelir, önümüzdeki yıl 9 bin 947 dolara çıkacak. 2023’te uzun süre sonra 10 bin doların üzerine çıkması beklenen milli gelir, 2024 yılında ise 11 bin 465 dolara yükselecek.

OVP dönemi boyunca işsizlik tek haneye düşmeyecek. Buna göre 2021’i yüzde 12.6 ile tamamlaması beklenen işsizlikte, gelecek yıl yüzde 12, 2023’te yüzde 11.4 ve 2024’te yüzde 10.9 oranları görülecek.

İhracatta bu yıl 211 milyar dolar bekleniyor

Pandemi sebebiyle geçtiğimiz yıl hedeften uzaklaşan ihracatın 2021 yılını 211 milyar dolarla, 2022’yi 230.9 milyar dolarla kapatması bekleniyor. Cumhuriyetin kuruluşunun 100’üncü yılı için daha önce 500 milyar dolarak olarak belirlenen ancak konjonktürel gelişmeler sebebiyle revize edilen ihracat hedefi OVP’de 242 milyar dolar olarak öngörüldü. 2024 yılında ise ihracat hedefi 255 milyar dolar seviyesinde.

Enerji ithalatı 3 milyar dolar artacak

OVP’ye göre bu yıl 40.6 milyar dolarlık enerji ithalatı yapacak olan Türkiye, gelecek yıl 42.5 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirecek. Enerji ithalatı 2023’te 43, 2024’te ise 43.6 milyar dolara yükselecek.

Pandeminin etkisinin iyice azalacağı varsayımından hareketle bu yıl 17 milyar dolar olması beklenen turizm gelirinin, gelecek yıl yaklaşık yüzde 50 (yüzde 47) oranında artarak 25 milyar dolara çıkması öngörülüyor. Bu kalemdeki gelirin, 2023’te 30 milyar dolar, 2024’te ise 33 milyar dolar olması bekleniyor.

Kamu maliyesinde iyileşme bekleniyor

Orta Vadeli Programda, daha önce kamu maliyesi raporunda gündeme getirilen, yıl sonu bütçe açığı gerçekleşmelerinin bütçe ve önceki OVP’de öngörülenden daha iyi olacağı yönündeki tahmin korundu. Buna göre, 2021 yılında, bir önceki yıla göre; merkezi yönetim bütçe gelirleri ve harcamaları GSYH’ye oran olarak 1,2’şer puan azalacak. Dolayısıyla 2021 bütçesinde GSYH’nin yüzde 4,3’ü olarak hedeflenen bütçe açığı, 2020 ile aynı sevyide kalarak GSYH’nin yüzde 3,5’i oranında gerçekleşecek. Bütçe açığındaki iyileşme aynı zamanda GSYH’nin yüzde 1,2’si oranında hedeflenen faiz dışı açığın da yüzde 0,8’e gerilemesini sağlayacak.

Bütçe açığı 2022’de 278 milyar TL

Orta Vadeli Programda merkezi bütçeye yönelik olarak, 2022’de 1 trilyon 751 milyar TL gider, 1 trilyon 472,6 milyar TL gelir tahmini yapıldı. Bütçe açığı ise 278,4 milyar TL olarak hedeflendi. Merkezi yönetim bütçesinde, 2021 başlangıç tahmin ve hedeflerine yönelik ciddi revizyonlar da oldu. Buna göre, 244 milyar 993 milyon TL olarak hedeflenen 2021 bütçe açığı, 230 milyar TL’ye indirildi. 1 trilyon 346,1 milyar TL olan gider hedefi, 1 trilyon 506,3 milyar TL’ye yükseltildi. Yine 1 trilyon 101,1 milyar TL olarak tahmin edilen gelirler, 1 trilyon 276,3 milyar TL’ye yükseltildi. Gelirler içinde 922.7 milyar TL olarak tahmin edilen vergi gelirleri, 1 trilyon 58 milyar TL’ye yükseltildi.

OVP’ye göre, 2022’de giderler bir önceki yıla göre yüzde 16,25 artacak. Faiz hariç harcamalar yüzde 13,86 artarken, faiz harcamaları yüzde 33,9 oranında yükselecek. Gelirler ise bir önceki yıla göre yüzde 15,38 oranında yükselecek. Gelirler içinde vergi gelirleri yine aynı dönemde yüzde 18,94 oranında yükselecek.

2021 büyüme tahmini yüzde 9

OVP’de, 2021 büyümesi, bütçe ve önceki OVP’deki yüzde 5,8 hedefinden, yüzde 9’a yükseltildi. OVP’de 2021 büyümesine yönelik olarak; “Öncü göstergelere göre 3. çeyrekte ekonomik faaliyetlerdeki güçlü görünümün korunduğu gözlenmektedir. Yılın kalanında ise yurtiçi talepte bir miktar yavaşlama beklenmesine rağmen, dış talebin de katkısıyla ekonomik faaliyetteki olumlu görünümün korunması, turizm sektörünün büyümeye önemli katkı sunması ve aşılamanın devam etmesinin oluşturduğu olumlu etkiyle yılın tamamında yüzde 5,8 olan YEP tahmininin üzerinde yüzde 9 oranında ve dengeli bir iç ve dış talep kompozisyonuyla büyümesi beklenmektedir” denildi.

Ekonomistlere göre Program fazla iyimser

Ekonomistler ve bankacılar, önümüzdeki üç yıla ilişkin ekonomik tahminleri içeren, büyüme odaklı Orta Vadeli Programı’ndaki (OVP) enflasyon tahminlerinin, önceki programa göre oldukça yukarıda olmasına rağmen mevcut koşullara göre “fazla iyimser” buldu. Ekonomistlere göre, 2022 için tek haneli enflasyon tutturulması zor bir hedef.

OVP’de 2022-2024 arasında yüzde 5-5.5 büyüme öngörülürken, enflasyonun ise 2022’den itibaren tek haneye geriledikten sonra takip eden yıllarda daha da düşüş göstermesi bekleniyor. Program boyunca, cari açığın GSYH’ya oranında yüzde 1’e doğru belirgin düşüş de öngörülüyor.

OVP’de enflasyonun 2021 sonunda yüzde 16.2, 2022’de yüzde 9.8, 2023’te yüzde 8, 2024 yılında yüzde 7.6 olması bekleniyor. “Yeni Ekonomi Programı” adı ile 2020 sonbaharda açıklanan tahminlerde enflasyon, 2021 için yüzde 8, 2022 için ise yüzde 6 görünüyordu.

Tek haneli enflasyon için ‘sıkı duruş’ şart

Bankacılara göre, enflasyon için yapılmış olan yukarı revizyonlar, bir önceki döneme göre iki kata ulaşan tahminlerden sapmayı bu dönemde azaltacak. Siyasilerin düşük faiz istekliliğinden kaynaklanan kararların ne olacağını kaygıyla izleyen bankacılar, tek haneli enflasyon için önümüzdeki yıl ilk çeyrek sonuna kadar sıkı para politikası ve bu politikalara siyasi desteğe ihtiyaç olduğunu belirtiyorlar. OVP’de enflasyonun “uygulanacak etkin para ve maliye politikaları ile üretim ve verimlilik artışı kanalı ile” tek önümüzdeki yıl haneye 2024’te yüzde 7.6’ya düşürüleceği belirtildi.

“OVP maça 1-0 yenik başlamış durumda”

Istanbul Analytics’ten Güldem Atabay, geçmiş program olan YEP’in tahminlerinin “alay konusu” olduğunu belirterek, bu programın “enflasyon tarafında daha gerçekçi görünen beklentilerine ulaşmak acaba mümkün olur mu?” sorusunu ise şu şekilde yanıtladı: “Sene sonunda yüzde 18’in altı TÜFE enflasyonu zor görünüyor. Fed’in para politikasını değiştirmeye başlayacağı 2022’de ne TL’nin istikrarlı kalması beklenebilir, ne de enflasyonun tek haneye düşmesi. Enflasyon açısından bakınca OVP maça 1-0 yenik başlamış durumda.”

OVP’ye göre büyümenin 2021’de yüzde 9, 2022’de yüzde 5, 2023 ve 2024 yıllarında yüzde 5.5 olması bekleniyor.

Büyüme önceliklendirildi

Bankacıların hesaplamalarına göre OVP’de ortalama dolar/TL için 2021 öngörüsü 8.3, 2022 için 9.3 , 2023 için 9.8 ve 2024 için 10.3 oldu. Bu değerler OVP’de açıklanmıyor ancak tahminlerden hesaplanabiliyor.

BGC Partners ise bu sabah yayımladığı notta OVP tahminlerinin büyük bölümünü makul olduğu, en iyimser beklentisinin ise tek haneli enflasyona düşüş olduğuna dikkat çekildi. Raporda, “OVP bir kez daha bize hükümetin büyümeyi enflasyona göre önceliklendirdiğini gösteriyor” denildi.

Bir bankanın döviz masası işlemcisi ise, “Enflasyon tahminlerini çok iyimser buluyoruz. Önümüzdeki yıl tek haneli enflasyona ulaşmak için 2022 ilk çeyrek sonuna kadar belki de daha uzun süre sıkı para politikası gerekebilir. TCMB’nin son mesajları ve siyasilerin açıklamaları uzun süre sıkı para politikasının sürdürüleceği yönünde değil” dedi ve ekledi: “Bu nedenle önümüzdeki yıl için tek haneli enflasyon çok zor. Faizler önümüzdeki 5-6 ay sabit tutulabilirse 2022 sonunda enflasyon ancak tek haneye yaklaşabilir. Bizim beklentimiz enflasyonun önümüzdeki yıl sonunda yüzde 12’nin aşağısında oluşmayacağı yönünde.”

Bizleri twitter üzerinden takip ederek özel haberlere ilk siz ulaşabilirsiniz. Telegram kanalımıza üye olup anında şirket haberlerine ulaşabilirsiniz=> https://t.me/paraajansi – https://paraajansi.com.tr/