TL 20 yılda yüzde 1000 değer kaybetti satın alma gücü eridi!

TL 20 yılda yüzde 1000 değer kaybetti satın alma gücü eridi son 20 yılda yani 2002-2022 yılları arasında TL nasıl bir seyir izledi? Detaylar…

Bilinen en basit tanımına göre enflasyon fiyatlar genel seviyesinde yaşanan sürekli artışlara verilen isimdir. Enflasyon yerli paranın satın alma gücünü eriterek makroekonomik açıdan ekonominin kırılganlığını artırmakla kalmaz aynı zamanda bireysel olarak tüketicilerin yaşam standartlarını da doğrudan etkileme kapasitesine sahiptir.

Yüksek enflasyon yerli paraya olan güvenin azalması sonucu bireysel tasarrufların ve işlemlerin dövizle yapılmasına yol açarak dolarizasyon ve daha ileriki aşamalarında para ikamesi gibi birçok problemin ortaya çıkmasına ortam hazırlar.

Yüksek enflasyon aynı zamanda toplumsal olarak tüketicilerin alım gücünün düşmesine yol açarak gelir dağılımının özellikle sabit gelirli kesim aleyhine bozulmasına yol açan en önemli problemlerden biridir.

Türkiye ekonomisi kronik olarak enflasyon problemi ile mücadele eden ülkelerden biridir. Bu mücadelenin altında yatan birçok problem olmakla beraber en belirgin birkaç nedeni şu şekilde sıralamak mümkündür.

• Türkiye yapısal enflasyonla mücadele etmektedir. Çünkü ekonomide arz talep dengesizliği özellikle ithalat ihracat ekseninde ithal girdiye bağımlılık yüksek olduğu için kur artışları otomatik olarak maliyet baskısı nedeniyle enflasyon oranlarının artmasına yol açmaktadır.
• Uygulanan ekonomi politikalarının günü kurtarmaktan öte geçememesi ve popülizm gibi etmenler dolayısıyla uygulanan politikaların sorunun köküne inmeden yüzeysel olarak günü kurtarmaya çalışması

Bu bilgiler ışığı altında son 20 yılda 100 TL’nin satın alma gücü nasıl şekillenmiş bakalım!

TL 20 yılda yüzde 1000

Grafikten de anlaşılacağı üzere 2002 yılındaki 100 TL bugün neredeyse 1000 TL lik satın alma gücüne denk gelmektedir.

2002-2017 yıllarına kadar çok fazla artış göstermeyen bu seviye 2017 yılından itibaren neredeyse şahlanarak zirveye çıkmıştır.

Bu sebeple bu dönem aralığını özel olarak inceleyelim.

TL 20 yılda yüzde 1000

2017 yılındaki 100 TL’nin satın alma gücüne göre yapılan kıyaslamaya göre ise yalnızca 5 yılda TL’nin uğramış olduğu değer kaybı %257 olarak ölçülmüştür.

Bu oran bırakın gelişmekte olan bir ülke olmak hedefi ilk 10 ekonomi arasına girmek olan bir ülke için kabul edilebilir bir oran değildir.

Yerli paranın bu denli aşırı değer kaybı hiç şüphesiz en büyük zararı yine o parayı kullanan halka ödetmektedir. Alım gücü her geçen gün azalan Türk halkı bundan kaçınmak içi ise hem tasarruflarını yabancı paralar üzerinden yapmakta ilerleyen aşamalarda ise para ikamesi adı verilen ve tüm ekonomik faaliyetlerin yabancı bir parayla yapılacağı bir sistemle yüzleşmek mecburiyetinde kalma riski ile karşı karşıyadır.

DOLARİZASYON YÜZDE 70.5’İ BULDU

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık verilerine göre 13 Mayıs itibarıyla Kur Korumalı Mevduat stoku 848 milyar 870 milyon TL’ye (55.2 milyar dolar) ulaştı. Bankalardaki yabancı para mevduatın toplam mevduata oranı yüzde 57.1 iken, KKM dahil yabancı para mevduat oranı yüzde 70.5’e ulaşmış durumda. Yurtiçi yerleşiklere ait 214.5 milyar dolarlık döviz tevdiat hesabına, 55.2 milyar dolarlık KMM hesapları da eklenince 270 milyar dolar tutarında mevduatın döviz veya dövize endekslendiği görülüyor.

Peki diğer para birimleri aynı kaderi paylaştı mı? Dolar ? Euro ne durumda?

TL 20 yılda yüzde 1000

Yandaki grafik ABD Dolarının son 20 yıl içindeki değişimini göstermektedir.

100 dolar son 20 yılda sadece %60 oranında alım gücü kaybına uğramıştır. Yani 2002 yılındaki 100 doların alım gücü 2022 yılında 160 dolar olmuştur.

TL 20 yılda %1000 değer kaybetti

Euro cephesinde de durum çok farklı değildir. Hatta dolardan daha iyi durumda olduğu bile söylenebilir. 100 Euro’nun 20 yılda kaybettiği alım gücü seviyesi sadece %40 düzeyindedir.

Ekonomik olarak istikrarlı bir para birimi hiç şüphesiz önemli bir enstrümana olarak ön plana çıkmaktadır.

Özetlemek gerekirse kıyaslamalı olarak değerlendirildiğinde TL dolara karşı 16 kattan fazla Euro’ya karşı ise 25 kata yakın fazla aşınmaya uğramıştır.

Hiç şüphesiz güçlü ekonomi güçlü para birimi ve stabil bir ekonomik göstergeden geçmektedir. Yerli paranın alım gücünün bu denli yüksek oranlı değer kaybına uğraması başta tüketici güveni olmak üzere birçok makro iktisadi göstergeyi olumsuz etkilemektedir.

Peki ne yapmalı?

Yapılması gereken öncelikli olarak arz talep dengesizliğini ortadan kaldıracak mekanizmaların hayata geçirilmesi ve özellikle arz cephesinin ithal bağımlılığını azaltacak politikalar başta olmak üzere yapısal reformların hayata geçirilmesi olmalıdır.

Yerli üretimin teşviki özellikle tarımsal açıdan kapsayıcı bir yol haritası çıkarılarak arz güvenliğinin sağlanması önemli yapı taşlarından bir diğeridir.

İhracat şüphesiz önemli ancak ihraç etmek için ithalat mekanizmasının değiştirilerek özellikle stratejik sektörlerin ithal bağımlılığının önüne geçilecek yapısal programlar önem arz etmektedir.

En büyük problem sahalarından biri olan yurtiçi tasarruf oranlarını artırıcı kapsayıcı politikalar gerçekleştirilmeli günü birlik popülist politikalardan vazgeçilmeli ve toplumun tüm kesimlerini kapsayan sosyal-siyasal-hukuki reformlar hayata geçirilmeli.

Son söz yerine şunu söylemek yerinde olacaktır. İş zor, yol uzundur ama elbet bir yerden başlamak gerekir ve düzelmek için atılan her pozitif adım önem arz etmektedir..

PA- AHMET ÇETİNKAYA (EDİTÖR)

tl 20 yılda yüzde 1000

Bizleri twitter üzerinden takip ederek özel haberlere ilk siz ulaşabilirsiniz. Telegram kanalımıza üye olup anında şirket haberlerine ulaşabilirsiniz=> https://t.me/paraajansi – https://paraajansi.com.tr

TL 20 yılda yüzde 1000 TL 20 yılda yüzde 1000 TL 20 yılda yüzde 1000