'Varlık barışı'nın uygulanmasına ilişkin kurallar belirlendi

Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 30 Haziran 2021’e kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıklarını, vergi incelemesine tabi tutulmadan serbestçe tasarruf edebilecek.

Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun ile “varlık barışı”na yönelik yeni bir imkanın önü açılmış, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da AK Parti Grup Toplantısı’nda yaptığı konuşmada, “Tüm vatandaşlarımızı bu imkanı değerlendirmeye, ellerindeki parayı, dövizi, altını ve diğer sermaye araçlarını varlık barışı yoluyla sisteme dahil etmeye çağırıyorum.” mesajını vermişti.

Konuya ilişkin Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının “Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ” Resmi Gazete’de yayımlandı.

Düzenlemeyle 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 21’inci maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 93’üncü madde hükümlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlendi.

Tebliğ, gerçek ve tüzel kişilerin yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının yurda getirilerek milli ekonomiye kazandırılmasını kapsıyor.

Yurt içinde bulunan ancak gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazların, vergi dairesine bildirilerek kanuni defter kayıtlarına alınabilmesi de tebliğ kapsamında yer alıyor.

Bu çerçevede, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 30 Haziran 2021’e kadar Türkiye’deki banka veya aracı kurumlara bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecek.

Bu bildirimlerin, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler tarafından da yapılabilmesi mümkün olacak.

Gerçek ve tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan varlıklar, bankalara veya (menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarına münhasır olmak üzere) aracı kurumlara bildirilebilecek, söz konusu varlıklara ilişkin vergi dairelerine herhangi bir bildirimde bulunulmayacak.

Bu kapsamda bildirilen varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacak.

Varlıklar 3 ay içinde Türkiye’ye getirilecek

Bu hükümden faydalanılabilmesi için bildirime konu edilen varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekecek.

Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak hesaba ilgili varlığın transferi işlemlerinde, bildirimde bulunan hesap sahibi ile yurt dışından varlığı transfer edenin farklı kişiler olmasının, söz konusu hükümden faydalanılması açısından herhangi bir önemi bulunmayacak.

Yurt dışında bulunan varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 17 Kasım 2020 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30 Haziran 2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecek. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmayacak.

Ayrıca 17 Kasım 2020 itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bu tarihten önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla anılan madde hükümlerinden yararlanılabilecek.

Yurt dışında bulunan ancak kapsama girmeyen varlıklar (örneğin taşınmazlar) 30 Haziran 2021’e kadar kapsamdaki varlıklara dönüştürülmek suretiyle söz konusu madde hükümleri çerçevesinde Türkiye’ye getirilebilecek.

Öte yandan tebliğde, yurt dışında bulunan varlıkların bildirimiyle banka veya aracı kurumlarca yapılacak işlemler de düzenlendi.

Bildirime konu edilen varlıklara ilişkin banka veya aracı kurumlar tarafından, bildirimde bulunanlardan herhangi bir belge istenilmeyecek.

Türkiye’de bulunan varlıkların bildirimi

Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan, para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 30 Haziran 2021’e kadar gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairelerine elektronik ortamda bildirilebilecek.

Taşınmazlar dışındaki bildirime konu varlıkların, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırılması gerekecek.

Taşınmazların ayni sermaye olarak konulmak suretiyle işletme kayıtlarına alınması halinde de sermaye artırım kararının bildirim tarihi itibarıyla alınmış olması ve söz konusu kararın bildirim tarihini izleyen onuncu ayın sonuna kadar ticaret siciline tescil edilmesi kaydıyla, bu madde hükümlerinden faydalanılabilecek.

Şirket varlıklarının durumu

Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına ilgili düzenleme kapsamına giren varlıkları 17 Kasım 2020’den önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıklarının, tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde şirket adına bildirime konu edilerek Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi ya da Türkiye’de bulunan ancak 17 Kasım 2020 itibarıyla kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklarının tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde şirket adına bildirilmek suretiyle kanun hükümlerinden yararlanılabilecek.

Şirket veya şirket ortaklarına ait olduğu halde şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıklar, söz konusu madde hükümleri çerçevesinde şirket adına bildirime konu edilebilecek. Ayrıca gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da ilgili gerçek kişiler adına bildirime konu edilmesi halinde madde hükmünden yararlanılabilecek. Ancak bildirim dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesi gerekecek.

Varlıkların bildirim değeri

Gerek yurt dışında bulunan varlıkların banka veya aracı kurumlara bildirilmesinde gerekse yurt içinde bulunan varlıkların vergi dairelerine bildirilmesinde, Türk lirası cinsinden para itibari (nominal) değeriyle, altın rayiç bedeliyle, döviz Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarından pay senetleri, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle hesaplanacak.

Tahvil, bono, eurobond gibi borçlanma araçları, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle, yatırım fonu katılma payları, ilgili piyasasında belirlenmiş kapanış fiyatıyla, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi türev araçlar, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle, taşınmazlar, rayiç bedeliyle söz konusu düzenlemeden yararlanılacak.

Bildirimlerde söz konusu varlıkların Türk lirası karşılığı bedelleri esas alınacak.

Yurt dışında bulunan varlıkların, şirket adına bildirilmesi durumunda ilgili şirket, şahıslar adına bildirilmesi halinde bu şahısların kendileri, düzenlemenin sağladığı imkanlardan yararlanabileceğinden, şirket adına bildirime konu edilen varlıklar, şirketin kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilebilecek.