Borsayı düşüren ROBOTLAR mı? Düşüş devam eder mi?

Bu robotlar piyasayı neden bozuyor?

Neredeyse bir aya yakındır düşüte olan Bist100 endeksinde çarpıcı iddialar ortaya atılmaya devam ediliyor. Bazı aracı kurumların ve bankaların robotları piyasayı aşağı çektiği konuşulmaya başlandı. Son zamanlarda dalgalı olan ve aşağı hareketli seyir halinde Borsa İstanbul bugün pozitif kapatsa da iddialar konuşulmaya devam ediliyor. Bir haftadır 5 bin puanın altında kalan bunun üstüne çıkmayan BİST100 bugünkü kapanışıyla beraber yükseliş trendine girer mi? Peki denildiği gibi borsanın düşünün arkasında robotlar mı var ve bu robotlar nasıl çalışıyor?

Borsada son günlerde oldukça konuşulan robot işlemleri nedir? Nasıl çalışıyor? Genelde yabancı yatırımcı tarafından tercih edildiği düşünülen sistem aslında yerli ve yabancı gözüken yerli (bıyıklı yabancı) yatırımcılar tarafından sıkça kullanılıyor.

Peki robot algoritma nedir ?

Navigasyona diyorsunuz ki, Beşiktaş’a gitmek istiyorum, beni en az trafik olan yoldan götür. O da duruma bakıp anlık olarak size yol gösteriyor. Bu işte algoritma’dır. Algoritma, belli bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanan yol demektir. Siz de hangi tür hisse senetlerini ne zaman alması gerektiğini sisteme yazarsanız, sizin de bir algoritmik robotunuz olur ve sisteme bağlarsanız sizin yerinize alır satar. Sorun bunda değil, sorun çok hızlı işlem yapan ve sisteme direk bağlı algoritmalar, bunlara HFT deniyor yani HFT:High frequency trading, yüksek frekanslı işlem…

Türkiye’de herşey 2015 yılında başladı. Borsa İstanbul, (BIST) 2015 yılında birincil veri merkezinde kolokasyon hizmetine başlayarak Türk hisse senedi piyasasında algoritmalar üzerinden yüksek frekanslı işlemler (HFT) için altyapıyı hayata geçirdi.

Kolakasyon ne demek? Biz işlem yaparken borsa sistemlerine uzaktan bağlanıyoruz, bu sistem ise borsanın içinde kurulan cihazlara direk bağlı. Yani hem hız hem emir önceliği veriyor. 

Bu sisteme şu an sadece 20 aracı kurum bağlı, (çünkü maliyeti var) ve normal yatırımcı olarak ben bağlanmak istiyorum derseniz bu hizmet çok pahalı ve tabii ki paralı olarak sağlanır, aracı kurum tarafından da normal bir yatırımcı için… Çok sert alış satışları bu kurumlar yapmaya başladı ise robot çalıştı diyor yatırımcılar…Hangi aracı kurumlar kolokasyon’ a bağlı peki ? 

Peki bu robotlar neler yapıyor?

1)Teknik analiz robotları (Trader) sadece teknik analize dayalı işlem yapan robotlar

2)Teknik/Temel analiz robotları, temel analiz kriterlerine uyan hisse senetlerinde ,teknik göstergeler al ve sat verdiğinde işlem yapan robotlar

3)Fiyat/ kademe robotları

Mal alışı yapma talimatı verilen,Mal satışı yapma talimatı verilen robotlar ( Genelde kademelere alış veya satışı yığıp hisse senedini o yöne sürükleyip çalışıyor sistemleri, aynı anda varantlar, viop ve hisse senedinin vadeli işlemlerini takip edip alım/satım yapıyor. Endeksi etkileyen paralel sistemlerde yukarı etki yap, aşağı etki yap diye yönlendirme yapılabilir.

4)Habere dayalı robot -negatif pozitif haber yansımaları, yurtdışı ve yurtiçi borsalardaki ani fiyat değişimi için alarm tarzı kurulmuş robotlar, genelde satış yaparken diğer tarafta kuvvetli varlıklarda alış yapıyor.

5)Hedge robotları pozisyonlarda bozulmaya karşı kurulan robotlar, var olan portföyü devamlı sigorta ve hedge etmeye çalışıyor.

Buna bir çok ek yapılıp kendi robotumuzu yapabiliriz ve tüm dünyada işlem yaptırabiliriz. Önemli olan doğru parametre tespiti ile yazılması, bu da yazılımcıların değil piyasaları bilenlerin işi…

Bu robotlar piyasayı neden bozuyor?

Çünkü her şeyi önceden görüp takip ediyor, çok hızlı ve sizin kaybetmeniz üzerine kısa vadeli işlemler yapıyor.

Aslında borsanın temel mantığı herkesin kazanmasıdır. Biri kazanırken diğeri kaybetmek zorunda değildir. Hisse senedini alır, bekler temettü alır ve herkes kazanır. Ama devamlı alıp satarsanız sistemin biri kazanırken diğeri kaybedecek denen tarafına hizmet etmiş olursunuz. Sistem böyle çalışıyor.