Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu: Libya'da kalıcı ateşkes için Rusya ile çalışmaya devam ediyoruz

ANKARA (AA) – Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ile İstanbul Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’ndeki ikili ve heyetler arası görüşmelerin ardından ortak basın toplantısı düzenledi.

İki mevkidaş, toplantının başında, Türkiye ve İran arasında “Diplomatik ve Konsüler Misyonların Taşınmazları Hakkında Mutabakat Zaptı”nı imzaladı.

Zarif ve heyetini ağırlamaktan duyduğu memnuniyeti dile getiren Çavuşoğlu, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sonrası Türkiye’de resmi olarak ağırladığı ilk mevkidaşının Zarif olduğunu söyledi.

Çavuşoğlu, komşu ve kardeş ülkeden yapılan bu ziyaretin anlamına işaret ederek iki ülke heyetleri arasında verimli, kapsamlı ve samimi görüşmeler yapıldığını kaydetti.

İranlı mevkidaşıyla öncelikle ikili ilişkileri ele aldıklarını aktaran Çavuşoğlu, “Pandemi sürecinde gösterdiğimiz dayanışmayı, bundan sonra ticaretimizin artırılması, var olan lojistik konuların hepsinin halledilmesi ve gelecek hedeflerimize birlikte yürümemiz bakımından devam ettirmemiz gerekiyor. Bu konuda da hemfikiriz.” diye konuştu.

Çavuşoğlu, özellikle sınırlarda geçişleri sağlamaya başladıkları bilgisini paylaşarak şöyle devam etti:

“Sınırları açtık. Hem hava yolu, hem de sınırdan geçişler için de çalışmaya devam edeceğiz. Bu, özellikle önümüzdeki süreçte turizm sektörü için de, her iki taraf için de önemli. Bir aksilik olmazsa zaten uçuşların da 1 Ağustos itibarıyla açılması planlanıyor. Karşılıklı güven ve ortak fayda temelinde ikili ilişkilerimizi geliştirmek için bundan sonra da çalışmaya devam edeceğiz.”

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde Kovid-19 salgını başlamadan önce Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Toplantısı için İran ziyareti planladıklarını anımsatan Çavuşoğlu, ertelenen bu ziyareti pandemi sonrası en kısa sürede yapmak istediklerinin altını çizdi.

Çavuşoğlu, Astana formatına İran’ın dönem başkanlığı yaptığına işaret ederek bu toplantıyı da en kısa sürede gerçekleştirmek istediklerini vurguladı.

Bakan Çavuşoğlu, bölgedeki istikrarsızlıklara dikkati çekerek şunları kaydetti:

“Bölgemizde terör var. Terör, hepimizin düşmanıdır. Terörle mücadele dahil güvenlik konularını da ele aldık. Bu konularda önümüzdeki süreçte de çalışmaya devam etmemiz lazım. Suriye’deki durumu biliyorsunuz. Bundan sonraki süreçte Suriye’ye kalıcı barışı getirmek için neler yapmamız gerektiğini somut konuşup adımları atmamız lazım. Bunlardan bir tanesi de anayasa komisyonu. Ağustos ayında toplanması öngörülüyor ve bunun da başarılı olması gerekiyor.”

İran’ın istikrar ve huzurunun kendileri için de önemli olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Biz her zaman söylüyoruz, İran’a yönelik tek taraflı yaptırımlara karşıyız. Pandemi bize şunu öğretti ki; bugün dünyanın her zamankinden daha fazla iş birliği ve dayanışmaya ihtiyacı var.” ifadesini kullandı.

Bakan Çavuşoğlu, tek taraflı adımlar yerine, birlikte çalışma ve hoşgörü kültürüyle dayanışmayı ön plana çıkarmaları gerektiğini söyleyerek pandemi sonrası bu ihtiyacın daha çok ortaya çıkacağını kaydetti.

Çavuşoğlu, gelecek süreçte İran ile bu dayanışmayı sürdüreceklerinin altını çizerek şöyle konuştu:

“Sadece Suriye değil, bölgede diğer sorunlar da var. Libya, Yemen var. Diğer taraftan yeni kurulan İsrail hükümetinin Filistin topraklarını işgal etme planı ve kararı var. Gerek İslam İşbirliği Teşkilatı bünyesinde gerekse diğer platformlarda, uluslararası toplumla birlikte bunlarla mücadeleyi Türkiye ve İran olarak birlikte sürdüreceğiz ve iş birliğimizi daha da güçlendireceğiz.”

Çavuşoğlu, imzalanan mutabakat zaptıyla, her iki ülkenin de bundan sonra vatandaşlarına daha iyi hizmet verme imkanına sahip olacağını belirterek, iş birliği için mevkidaşına teşekkür etti.

“Libya’da kalıcı ateşkes için Rusya ile çalışmaya devam ediyoruz”

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Rus askeri ve güvenlik makamlarından oluşan heyetin Türkiye ziyaretinin ertelenmesine ilişkin sorusu üzerine Çavuşoğlu, “Rusya ile daha önce de Libya’da ateşkes için birlikte çalıştık ve çalışmaya da devam ediyoruz. Bu süreçte de yine, Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan ile (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin, Libya’da kalıcı bir ateşkes tesis edilmesi için birlikte çalışmaya devam etme konusunda mutabık kaldılar.” dedi.

Çavuşoğlu, şöyle devam etti:

“Dışişleri, savunma bakanları ve istihbaratlar olarak bizlerin de bir araya gelerek bu konuda çalışma yapmamızı talimatlandırdılar. Bu doğrultuda biz de Rusya ile temasa geçtik. Önce, bakan yardımcısı ve uzman düzeyde, teknik düzeyde toplantılar gerçekleştirildi. Bu toplantılarda gördük ki, temel prensipler konusunda hiçbir görüş ayrılığımız yok Rusya ile. Ama burada, özellikle ateşkesin kalıcı olması için, ayrıca ateşkes sonrasında atılacak adımların modalitelerinin detaylı bir şekilde belirlenmesi için görüşmelere teknik düzeyde devam edilmesinin daha faydalı olacağına karar verdik.”

Çavuşoğlu, bu görüşmelerin sadece Türkiye ile Rusya arasında devam etmesinin değil, özellikle Libya’yı yönetenlerin ne dediğinin önemli olduğunu belirterek, “Libya’da ateşkes olduğu zaman tabii bu tek taraflı bir şey olmaz. Çatışan taraflar var. Bunun içinde kabileler, farklı görüşler, farklı tutumlar var. Oturup da tarih ve diğer konularda Türkiye ile Rusya’nın, hiç müzakere etmeden ya da Libyalıların, özellikle meşru yönetimin olurunu almadan karar vermesi gerçekçi olmayabiliyor, uygulaması bakımından. Bunu geçmişte gördük mü, evet gördük.” ifadesini kullandı.

“Ruslarla görüşmelerimizde temel prensipler konusunda herhangi bir sıkıntı yok”

Daha önce Erdoğan ve Putin’in vardığı mutabakat doğrultusunda Libya’daki tarafların Moskova’ya davet edildiğini hatırlatan Çavuşoğlu, “Orada meşru yönetim, (Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac) Serrac bu ateşkes belgesini imzaladı, ama (Libya’nın doğusundaki gayrı meşru silahlı güçlerin lideri Halife) Hafter imzalamadı.” dedi.

Çavuşoğlu, Türkiye’nin de desteğiyle daha sonra Berlin Konferansı’nın düzenlendiğini, ancak Hafter’in oradan çıkan ortak açıklamaya da desteklemediğini ve saldırganlığını artırdığını, kaybetmeye başladığında ise ülke yönetimine el koyduğunu iddia ettiğini vurguladı.

Bu nedenlerle, Libya konusunda ortaya konulan tüm bu çabaların sonuçsuz kaldığını hatırlatan Çavuşoğlu, Rus heyetin Türkiye’ye yapacağı ziyaretin ertelenmesine ilişkin, şunları kaydetti:

“Dolayısıyla, temel prensipler konusunda Ruslarla görüşmelerimizde herhangi bir sıkıntı yok. ‘Şu sebepten bu sebepten masa sallandı’ diye bir şey yok. Ama bu sefer, kalıcı bir ateşkes ve Libya’yı siyasi sürece götürebilecek bir süreç, bunun da detaylarını biraz daha konuşmamız lazım. Bunlar netleştikten sonra bakanlar düzeyinde bir araya gelip ortak bir belgeyi imzalamamız lazım ya da ortak bir belgeyi açıklamamız gerekiyor. O nedenle teknik düzeyde biraz daha hem kendi aramızda hem de Libyalılarla görüşme konusunda hemfikir kaldık.”

Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile dün iki kez telefonda görüştüğünü belirterek, “Bu erteleme kararını da birlikte aldık. Önümüzdeki süreçte yine, bunlar netleşince bir araya gelme konusunda teyitleştik. Bunun başka bir yere çekilmesine gerek yok. Bunun Suriye ile, İdlib ile hiçbir ilgisi yok.” dedi.

Türkiye ve Rusya’nın Libya konusunda farklı görüşlerde olduğunu ancak temel prensipler konusunda bir sıkıntı yaşanmadığını işaret eden Çavuşoğlu, “Ateşkes konusunda çok farklı görüşler ortaya çıktı ya da kriz çıktı da o yüzden (Rus heyetin Türkiye ziyareti) ertelendi gibi değerlendirmeler yapılmasın. Bu doğru değil.” ifadesini kullandı.