Prof. Dr. Balık: Virüste şu ana kadar Kovid aşılarını etkisiz kılacak mutasyona rastlanmadı

ANKARA (AA) – Dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) İngiltere’de bulaşıcılığı yüzde 70 artırabilen mutasyona uğradığı ancak hastalık yapma özelliğinde bir değişiklik yapmadığı ve şu ana kadar Kovid aşılarını etkisiz kılacak bir mutasyona rastlanmadığı belirtildi.

Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, AA muhabirine, Kovid-19 virüsünün mutasyona uğradığına yönelik haberlere ilişkin değerlendirme yaptı.

İngiltere’nin güneydoğusunda Kovid-19’un mutasyona uğrayarak daha hızlı yayılan bir tipinin bulunduğuna yönelik haberlerin medyada yer aldığını ifade eden Balık, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Acil Durumlar Programı Direktörü Mike Ryan’ın, İsviçre’nin Cenevre kentindeki merkezinde düzenlenen basın toplantısında konuya ilişkin açıklama yaptığını hatırlattı.

Balık, Ryan’ın, İngiltere’de 1000 kişide bildirilen bu genetik varyantın farkında olduklarını ve uzmanların konuyu incelediğini söylediğini aktardı.

“Sars-Cov2’nin de yer aldığı koronavirüs ailesi çok fazla mutasyon yapan virüslerdir”

Virüslere, bitki, hayvan ya da insan hücrelerinde yaşamak zorunda olan akıllı mikro canlılar denilebileceğini anlatan Balık, bazı virüslerin doğalarında sürekli mutasyon yaparak yapı değiştirme özellikleri bulunduğunu belirtti.

Prof. Dr. Balık, virüslerin bir savunma silahı gibi kullandıkları bu özelliklerini özellikle çeşitli nedenlerle yaşamları tehdit altında kaldıklarında kullanabildikleri bilgisini vererek, “Koronavirüs örneğinde yarasalarda olduğu gibi canlıların, yaşamlarını sürdürdükleri ormanlar gibi doğal ortamları yok olmaya başladığında ya da kendilerini yok edecek ilaç ya da aşı baskısı altında kaldıklarında mutasyon yaparlar. Böylece virüsler, yeni bir canlı türü hücrelerinde tutunup yaşayabilme veya aşının oluşturduğu antikorları ya da bir ilacı etkisiz hale getirebilme yeteneğini kazanır. HIV, Hepatit C, Influenza ve Kovid-19 etkeni Sars-Cov2’nin de içinde yer aldığı koronavirüs ailesi çok fazla mutasyon yapan virüslerdir.” diye konuştu.

“Virüs, büyük mutasyonla insana bulaşma kabiliyetini de yitirebilir”

Prof. Dr. Balık, virüslerdeki mutasyonun aşı ve ilaç geliştirilmesinde dezavantaj olarak çok önemli bir yer tuttuğunun altını çizdi.

Çok fazla ve hızlı mutasyon yapan virüsler için ilaç ve aşı geliştirmenin önemli zorlukları olduğuna dikkati çeken Balık, sözlerine şöyle devam etti:

“Çünkü geliştirilen aşı ve ilaç, virüsün geliştirdiği mutasyonlar ile etkisiz hale gelebilir. Bilim dünyası da mutasyonla baş edebilmek için virüsün baş edemeyeceği şekilde çoklu ilaç kullanımı ya da grip aşısında olduğu gibi mutasyon geçirmiş virüse etkili sürekli yeni aşı geliştirme yollarına başvurur.

Sars-Cov2, salgının başından bu yana çok fazla mutasyona uğramıştır. Mutasyonlar bir çok ülke ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından sürekli izlenmektedir. Bugüne kadarki mutasyonlar virüsün hastalık yapma özelliğinde bir değişiklik yapmadı ama bulaşma gücünü 3-4 kat artıran mutasyonlar tespit edildi. En son İngiltere’de tespit edilen mutasyonla virüsün bulaştırıcı gücünün yüzde 70 arttığı belirlendi ama bu mutasyonun aşıya etkisi olmayacağı açıklandı. Şu ana kadar Kovid aşılarını etkisiz kılacak bir mutasyona rastlanmadı.

Grip örneğinde olduğu gibi aşıyı etkisizleştirecek sık ve büyük mutasyonların oluşumu koronavirüsler için beklenmemektedir. Ayrıca olsa bile artık geliştirilmiş olan koronavirüs aşı geliştirme bilgisi sayesinde çok hızlı bir şekilde, aynı grip aşısında olduğu gibi yeni mutant virüse de etkili bir aşı geliştirilebilir. Bir diğer olasılık ise virüs aşıdan kaçmak isterken ya da kendiliğinden yapacağı büyük mutasyon ile insana bulaşma kabiliyetini de yitirebilir. Kovid-19’un atası olan Sars ve Mers örneğinde olduğu gibi tamamen hastalık ortadan da kalkabilir.”

Muhabir: Yeşim Sert Karaaslan