Tüm dünyada piyasalar düzelirken, Türkiye’de dolar neden yükseliyor? Bu garip tablo neden?

Para Ajansı Özel Haber

En kötü haftayı yaşayacağı açıklanan ABD’de ve Avrupa ülkelerinde ölüm oranlarının tam tersine küçükte olsa azalmaya başlaması, iyimserliği arttırdı.Bunun yanında teminat sıkıntısı nedeniyle batma tehlikesi ile karşı karşıya olduğu söylenen, yurtdışı bankacılık sisteminde, hükümetlerin ve merkez bankalarının tarihte görülmeyen likidite ve teminat sunması karşısında ise piyasalar yükselişe geçti. Hatta korona sonrasında ralli bekleyen analistler bile var. Arkasında sınırsız para olan ve aldığı her türlü riske karşın devlet tarafından batmasına müsade edilmeyen fon yöneticisi, hisse senedi ve tahvilde alım yapmaktan başka ne yapabilir ki?

Hükümetlerin dünya borsalarının düşmemesi için her şeyi yaptığı bu ortamda, sistem kendi savaşını veriyor. O yüzden yüzbinlerce ölü bile umurlarında değil, ölü sayısı arttıkça borsalar da artıyor.Çünkü eğer bir uluslararası büyük banka batarsa diğerlerini de sürükler ve batarken zincirleme batışlara neden olur. Eğer hissse senedi fiyatları ve petrol düşerse teminatlar da zayıflar.O yüzden piyasayı paraya boğup, onların da hise senedi, tahvil almalarını sağladılar. Borcunu ödeyemeyene ödül olarak yeni kredi veren ve hadi harcasana diyen bir sistem var ve bu parayı da sadece basıyor, karşılığı yok. Peki, bu ortamda tüm dünyada istatistiklere bağlı, Korona Yalanları rüzgarı eserken, Türkiye’nin üstüne neden oynanıyor?Türkiye İMF’ye başvurmadı ve para da basmıyorken …

Türkiye’nin üstüne mi oynanıyor?

Türkiye CDS ‘lerinin, tüm dünyada bu derece fazla likidite varken, bu seviyelere çıkması manipülasyondan başka bir şey değildir. Bütün dünya para basarken gerek korona ile mücadele kapsamında gerekse ekonomik krizlere alışkın dinamik bir reel sektör ve sermaye yeterliliği yüksek bir bankacılık sektörü nedeniyle avantajlı bir durumu varken, Türkiye CDS ‘lerin bu noktada olması anlaşılabilir değildir. Aslına bakarsanız bu fiyatlama, büyük bir haksızlık ve anlaşılıyor ki Türkiye’nin tek sorunu güvensizlik de değil.

Yabancı yatırımcıların görece azlığı ve son giren grupların ise maliyetleri nedeniyle, bu tarafta çok fazla satış yapamayanlar, piyasaları çok fazla bozamıyorlar. CDS fiyatlarını ise istedikleri gibi manipüle edebiliyorlar. Bu oranlara baktığımızda teorik olarak Türkiye her 100 baz puan için yüzde 1 fazla faiz ödemek zorunda kalmalı, yani 641 seviyesindeki rekor seviyede olan CDS ‘ler bizim yaklaşık yüzde 6 daha fazla faiz ödememizi sağlamalı. Peki realitede öyle mi? Hayır, dünyada faizler sıfıra inmişken Türkiye para bulma sıkıntısı çeker mi? işler normale döndüğünde, bir puan fazla verdiğimizde kar hırsıyla coşan tüm fonlar buraya yığılacaktır. Peki sorun ne?

Türk lirası av haline mi geldi?

Sorun şu swap işlemlerinde dozu fazla kaçıran ve piyasaya fazla dolar satışı ile müdahale eden Merkez Bankasını ve kamu bankalarını sıkıştırmak istiyorlar. Oyunda elini fazla açık eden yetkililer nedeniyle Türkiye, avcı hedge fonların avı haline mi geldi? Zamanında benzer işlemler nedeniyle kendi elini bağlayan İngiltere Merkez Bankası spekülatör hedge foncu Soros ‘un kurbanı olmuş ve büyük zarar etmişti. Demek ki bu sefer Türkiye’yi gözüne kestiren birileri var. Şu ortamda faizi arttıramayacağı düşünülen Merkez Bankasının rezervi kuruşu kuruşuna hesap ediliyor ve üstüste yazılan bir çok olumsuz TL raporu bir araya geliyor. Ne büyük tesadüf.

Daha önceki yazılarımda, koronavirüse karşı her ülkenin kendi yalanını söyleceğini ve kimsenin şeffaf olmayacağını söylemiştim. Gelinen noktada bu gerçekleşti ve ülkeler elinde olsa eski istatistikleri de değiştirip, ölülerini diriltecekler. Bu ülkeler sadece Çin ile sınırlı değil, gelişmiş ülkeler de buna dahil. Çin ise daha ölülerini gömmeden dünyaya mal satma ve ihracat yapma peşine düşmüştür. Bu yaşanan bir biyolojik dünya savaşıdır ve Türkiye kendi kaderini kendisi çizecektir. Bu yüzden kendimize özel önlemler almalıyız özellikle Tarım ve Hayvancılıkta, gıda ve sağlık sektöründe… çok acil eylem planları yapılmalıdır.

Türkiye de en sonunda kendi CDS ‘lerinde gizlice işlem yapan hükümetler gibi önlemler mi almak zorunda kalacak? Ya da Çin gibi bende yeni vaka ve ölü yok mu diyecek bilmiyorum, ama görünen o ki tüm dünyada yaşanan yalan rüzgarı içindeki maskeli balo da, kim fazla etik davranırsa o zararlı çıkıyor. Küresel sistemin tıkandığı noktada, Kraliçe’ nin konuşmasının işareti ile bir grubun ve hanedanın sonunun geldiği, çoğunun işinin bittiği dedikoduları konuşulurken, daha iyi bir noktada olmalıyız. Koronavirüse karşı dünyanın daha çabuk toparlanmasının konuşulduğu bu günlerde, toplumu bölecek siyasi hareketler çok zarar verir, eleştirilere karşı sabırlı olup, bütünleştirici politikalar uygulanması ve muhalefet ile daha sıcak ilişkilerin kurulmasının, toplumda moralleri düzelteceğini ve toparlanmayı hızlandıracağını tahmin ediyorum.

Ali Bahçuvan / Ekonomist