Türkiye'de ATM'lerdeki Nakit İhtiyacı %120 Arttı! Bankalar Zor Durumda!

Türkiye’de Nakit Kullanımında Kriz!

Türkiye’de enflasyon, sıkı para politikalarına rağmen hala istenen seviyelere düşmeyince, nakit para kullanımı yeniden gündeme oturdu.

En büyük banknot olan 200 liranın döviz karşılığının 6 dolara gerilemesiyle birlikte vatandaşlar ATM’lere akın ediyor, bankalar ise bu yoğun taleple baş etmekte zorlanıyor.

ATM dolum sıklıkları rekor seviyelere çıkarken, bankaların maliyetleri de katlanarak artıyor.

Son yıllarda Türkiye’de enflasyonist baskılar artarken, vatandaşlar en çok 200 TL’lik banknotları kullanmayı tercih ediyor.

Ancak bu durum ATM’lerde ciddi bir yük oluşturmuş durumda.

Geçmişte daha düşük tutarlar için ayrılan slotlar, artık 200 liralık banknotlarla dolduruluyor.

Buna rağmen, talebe yetişemeyen bankalar, ATM’leri gün içinde birden fazla kez doldurmak zorunda kalıyor.

Bu da taşımacılık masraflarını artırıyor ve bankaların operasyonel maliyetlerini yukarı çekiyor.

Nakit Çekim İşlemleri ve Artış Oranları Şaşırtıyor

Türkiye’de banka kartlarıyla yapılan nakit çekim işlemlerinde büyük bir artış gözlemleniyor.

2015 yılında ortalama 410 TL olan banka kartlı işlem tutarı, 2024 itibarıyla %523 artarak 2.553 TL’ye yükseldi.

Kredi kartlarıyla yapılan işlemler ise daha da dikkat çekici bir artış sergiliyor.

2015 yılında kredi kartlarıyla ortalama 627 TL çekim yapılırken, bu tutar 2024’te %583 artışla 4.282 TL’ye ulaştı.

ATM sayısı ise aynı dönemde yalnızca %11 arttı ve Türkiye’deki toplam ATM sayısı 53.566’ya çıktı.

Bu sınırlı sayıdaki ATM, artan işlem taleplerine yanıt vermekte zorlanıyor ve bu da bankaların yükünü daha da ağırlaştırıyor.

ATM’lerdeki Nakit Tutarı Yetersiz Kalıyor

Bir ATM’de genellikle 4 para kaseti bulunuyor ve her kasette yaklaşık 3.800 banknot yer alıyor.

2015 yılında tedavüldeki toplam para miktarı düşünüldüğünde, ATM’ler dolu olduğunda toplamda 46 milyar 133 milyon TL nakit bulunuyordu.

Ancak 2024’te bu rakam %120 artarak 101 milyar 279 milyon TL’ye çıktı.

Buna karşın, ATM’lerin içindeki banknot sayısı ve para hacmi, ihtiyaç duyulan seviyelerin oldukça gerisinde kaldı.

Bu durum, ATM’lerde yapılan işlem sayısını da doğrudan etkiledi.

2015 yılında tam dolu bir ATM ile 44 milyon 524 bin işlem yapılabilirken, 2024’te bu sayı %67 azalarak 14 milyon 817 bine düştü.

ATM’lerin Dolum Sıklığı Katlanarak Arttı

ATM’lerin dolum süreleri de önemli ölçüde kısalmış durumda.

2015 yılında bir ATM ortalama 26 kez dolum gerektirirken, 2024’te bu sayı 109’a çıktı.

Özellikle kredi kartlarıyla yapılan nakit çekim işlemleri %146 oranında arttı. Banka kartlarıyla yapılan işlemler de %30’luk bir artış gösterdi.