ABD'nin Yeni Gümrük Tarifeleri ve Türkiye ile Ticari Denge

ABD Başkanı Donald Trump'ın yeni gümrük tarifelerini açıklamasının ardından, Türkiye ile ABD arasındaki dış ticaret ilişkileri yeniden gündeme geldi. Trump'ın imzaladığı kararnameye göre, ABD'nin ticaret partnerlerine yönelik uygulanacak tarifeler yüzde 10 ila yüzde 50 arasında değişecek. Avrupa Birliği (AB) için yüzde 20 olarak belirlenen gümrük tarifesi, Türkiye için en düşük seviye olan yüzde 10 olarak uygulanacak.

Türkiye ve ABD arasında 100 milyar dolarlık ticaret hacmi hedeflenirken, son yıllarda gelişen ticari ilişkiler sayesinde dış ticaret dengesi de daha istikrarlı hale geldi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, geçen yıl ABD'ye 16,4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi. İhracatta öne çıkan sektörler arasında makineler, mekanik cihazlar, kıymetli taşlar, metaller, otomotiv ve elektrikli cihazlar yer aldı. Aynı dönemde ABD'den 16,2 milyar dolarlık ithalat yapılırken, mineral yakıtlar, demir- çelik ve organik kimyasallar gibi ürün grupları öne çıktı.

Uluslararası Ticaret Merkezi (ITC) verilerine göre, 2005-2020 döneminde Türkiye, ABD ile ticarette düzenli olarak dış ticaret açığı verirken, 2021 itibariyle zaman zaman fazla veren dengeli bir yapıya geçiş yaptı. Kovid-19 pandemisinin etkili olduğu 2020 yılında 1,3 milyar dolar dış ticaret açığı verilirken, 2021'de 1,6 milyar dolar fazla sağlandı. 2022'de bu fazla 1,7 milyar dolara ulaşırken, 2023'te tekrar 1 milyar dolar dış ticaret açığı verildi.

Geçtiğimiz yıl, Türkiye ABD ile dış ticarette 121 milyon dolarlık fazla vererek, 2020-2024 arasındaki beş yılın üçünde ticaret fazlası elde etmeyi başardı. 97 fırındaki ürün grubunun 65'inde dış ticaret fazlası, 32'sinde ise açık verildi.

En çok dış ticaret fazlası verilen kategoriler arasında 820 milyon dolarla "halılar ve diğer dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamaları" ilk sırada yer aldı. Bunu, 811 milyon dolarla kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, taklit mücevherler ve metal paralar izledi. Silahlar ve mühimmat ise 675 milyon dolarlık ticaret fazlası sağladı.

Bununla birlikte, Türkiye ABD ile dış ticarette en büyük açığı 1,8 milyar dolarla demir ve çelik fırında verdi. Organik kimyasal ürünlerde 1,1 milyar dolar, eczacılık ürünlerinde ise 1 milyar dolarlık dış ticaret açığı oluştu.