Enflasyon 2 yılın zirvesine çıktı

Tüketici fiyatları Haziran ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 17,53 artış kaydetti. Böylelikle yıllık enflasyon Mayıs 2019’dan bu yana en yüksek seviyeye yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre tüketici fiyatlarında aylık artış yüzde 1,94 olarak kaydedildi.

Haziran’da yıllık çekirdek enflasyon ise yüzde 17,47 oldu.

TÜİK verileri Haziran ayında üretici fiyatlarındaki yükseliş ivmesinin hız kesmeden devam ettiğini gösterdi. Buna göre üretici fiyat endeksi Haziran’da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 42,89 oldu. Böylelikle üretici enflasyonu ile tüketici enflasyonu arasındaki fark da zirveye yükseldi.

Üretici fiyatlarında bir önceki aya göre ise yüzde 4,01’lik artış izlendi.

Yıllık en yüksek artış ulaştırma grubunda

TÜİK verilerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 26,29 ile ulaştırma, yüzde 25,69 ile ev eşyası ve yüzde 19,99 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Yıllık en düşük artış yüzde 2,01 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 6,13 ile haberleşme, yüzde 7,05 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 10,86 ile eğitim oldu.

Aylık en yüksek artış ev eşyası grubunda

Aylık düşüş gösteren tek grup yüzde 0,01 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2021 yılı Haziran ayında en az artış gösteren ana gruplar yüzdde 0,35 ile haberleşme, yüzde 0,80 ile sağlık ve yüzde 0,88 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu.

Buna karşılık, 2021 yılı Haziran ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 4,50 ile ev eşyası, yüzde 4,46 ile eğlence ve kültür ve yüzde 3,82 ile lokanta ve oteller oldu.

En çok yurtiçi turların fiyatları arttı

Haziran ayında fiyatı en çok artan madde yüzde 51,60 ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar oldu. Yurtiçi turları yüzde 14,72 ile elektrikli süpürge, yüzde 14,60 ile makyaj malzemeleri izledi.

Sepetteki 415 maddeden 306’sının fiyatı arttı

Haziran 2021’de, endekste kapsanan 415 maddeden, 55 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 54 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 306 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Ekonomistler yükselişin süreceğini öngördü

Ekonomist Haluk Bürümcekçi enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmesinde enflasyonun üçüncü çeyrek sonunda zirve yapacağını öngördü. Bürümcekçi Haziran enflasyonuna ilişkin notunda şu ifadeleri kullandı: “Türk lirasında değer kaybının daha fazla yükselmediği durumda bile enflasyonun uzun bir süre mevcut yüksek seyrini koruması ve üçüncü çeyrek sonlarında yüzde 19 civarında zirvesini gördükten sonra yılı en iyi ihtimalle yüzde 16-17 aralığında bitirmesi beklenebilir.”

Bloomberg HT’ye konuk olan Garanti BBVA Yardımcı Başekonomisti Seda Güler Mert de Eylül-Ekim enflasyonunun yüzde 18,5-19’u görebileceğini söyledi. Yıl sonu enflasyon beklentilerinin yüzde 16 olduğunu açıklayan Mert, enflasyonun kısa dönemde, emtia ve kur kaynaklı dalgalı bir seyir izleyebileceğini aktardı.

Mert, enflasyon verileri hakkında yaptığı değerlendirmede şu ifadelere yer verdi:

“Haziran ayı üretici fiyatları yukarı yönlü sürpriz yaptı. Enflasyonda oynaklığın geçici olacağını tahmin ediyoruz. Kur geçişkenliği ve maliyet baskılarının sürdüğü bir dönemdeyiz. Enflasyonda risklerin yukarı yönlü şekillendiğini gözlemliyoruz.”

Enflasyon verilerinin TL üzerindeki etkisine de değinen Mert, sözlerine şöyle devam etti:

“TL’de değer kaybının kademeli olarak sürmesini bekliyoruz. TCMB’nin faiz indirimi için alanı daraldı. Beklenen enflasyona göre bir faiz avantajı olabilir. Yıl sonuna kadar 100-150 baz puan faiz indirimi görebiliriz.”

Piyasanın beklentisi yüzde 16,9 olmuştu

Bloomberg HT Araştırma Birimi’nin anketinde piyasanın tahmini yıllık enflasyonun yüzde 16,9 olması yönündeydi. Aylık enflasyon tahmini ise yüzde 1,4 olmuştu.

En düşük beklentiyi paylaşan kurum Haziran ayında aylık enflasyonun yüzde 1,03; yıllık yüzde 16,47 olarak gerçekleşmesini öngörmüştü. En yüksek beklentiyi paylaşan kurum ise Haziran ayında tüketici fiyatlarının aylık bazda yüzde 2 artış göstermesini; yıllık bazda ise yüzde 17,5 olmasını bekliyordu.

Son ankette 19 katılımcının 2021 yılsonu enflasyon beklentisi yüzde 15 olmuştu. Bir önceki ankette bu beklenti yüzde 14,50 olarak belirlenmişti.

Öncü göstergelerde maliyet baskısı dikkat çekmişti

Enflasyon bakımından öncü göstergelerden biri olarak kabul edilen İstanbul Ticaret Odası (İTO) perakende ve toptan eşya endekslerinde, maliyet baskısının devam ettiği izlendi.

İstanbul’da yıllık enflasyon Haziran ayında yeniden yüzde 16’nın üzerine çıktı.

İstanbul Ticaret Odası (İTO) verilerine göre İstanbul’da perakende fiyatlar Haziran’da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 16,12 arttı. Aylık bazda artış ise yüzde 0,36 oldu.

Üretici fiyat hareketini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları Endeksi Haziran’da yıllık yüzde 25,56; aylık olarak ise yüzde 3,07 arttı.

Yıllık bazda yaşanan bu artış üretici fiyatlarındaki baskının devam ettiğini gösterdi. Veri setine göre Haziran 2021’de kaydedilen yıllık toptan eşya enflasyonu 2,5 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

Türk-İş verisi de Haziran’da yükselişe işaret etmişti.

Konfederasyonun verilerine göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki yıla göre yüzde 17,84 artış kaydetti. Mayıs ayında bu rakam yüzde 16,07 olmuştu.

(bloomberg)