Gıda fiyatları son bir yılda yüzde 32.5 oranında arttı

Salgın sürecinin de etkisiyle halkın önemli bir bölümünün iş yapamadığı için gelirini tümüyle ya da büyük bir bölümünü kaybettiği bir dönemde temel gıda fiyatlarındaki artış da yoksulluğu hızla büyütüyor. Temel gıda fiyatlarında geçen yılın son aylarında başlayan artış trendi bu yıl mayıs ayında da devam etti. Mayısta bir önceki aya göre yüzde 1,8 oranında artan gıda fiyatlarında bu yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 13,7, son bir yılda ise yüzde 32,5 oranında artış oldu.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun AR-GE birimi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden her ay düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 76 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Mayıs 2021 ayı sonuçları açıklandı.

Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Temel gıda fiyatlarında bu yıl ocak ayında yüzde 3,6, şubatta da yüzde 2,8, martta yüzde 2,5, nisanda da yüzde 2,3 oranında artış yaşanmıştı. Gıda fiyatlarında mayıs ayında yüzde 1,8’le devam eden bu artış trendi; işgücünün yüzde 30’una yakınını oluşturan 10 milyona yakın vatandaşın âtıl durumda olduğu, diğer bir ifadeyle ya hiç geliri olmadığı ya da düzensiz çok az bir gelirle geçinmek zorunda bulunduğu bir dönemde, açlık ve yoksulluk riskini önemli ölçüde artırıyor.

Temel gıda fiyatlarında mayısta yaşanan artış eğiliminde et-balık, yağ, meyve gibi gıda fiyatlarında yaşanan artışlar belirleyici oldu.

Mayısta, ekmek, un, bulgur fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 0,1 oranında artış kaydedildi. Et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 5 oranında yüksek oranlı bir artış yaşanan mayıs ayında süt ve süt ürünleri ile yumurta grubunun fiyatı değişmedi. Yağ fiyatlarında geçen yılın son aylarından itibaren sıvı yağlarla başlayan artış trendi mayısta margarin fiyatlarıyla devam etti ve yüzde 7,6 oranında arttı.

Meyve fiyatlarının, pazara yeni çıkan meyvelerin de etkisiyle yüzde 27,8 oranında arttığı mayıs ayında sebze fiyatlarında ise bir önceki aya göre yüzde 16,6 oranında düşüş oldu.

Bakliyat fiyatlarının değişmediği mayıs ayında, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatları çay fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle yüzde 1,3 oranında geriledi.

Böylece, mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 76 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için mayısta bu yıl nisan ayına göre yüzde 1,8 oranında daha fazla para ödendi.

İLK BEŞ AYLIK DEĞİŞİM

Gıda fiyatlarında ocak-mayıs dönemin ise yüzde 13,7 oranında artış yaşandı. İlk beş aylık dönemde ekmek, bulgur, un makarna fiyatlarında yüzde 6,1, et ve balık fiyatlarında yüzde 19,8, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 17,4 oranında artış gözlenirken, 2020 yılının son aylarında hızla yükselen yağ fiyatlarında ise yüzde 13,3 oranında artış oldu. Yılın ilk beş aylık döneminde meyve fiyatlarında yüzde 47,9 artış, sebze fiyatlarında yüzde 9 oranında düşüş kaydedildi. Bakliyat fiyatlarında yüzde 0,6 oranında artış yaşandı. Diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 7,8 oranında artış oldu.

YILLIK DEĞİŞİM

Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Mayıs 2020’ye göre) yüzde 32,5 oranında artış kaydedildi. Bu yıl mayısta geçen yılın mayıs ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 21,5, et-balık fiyatlarında 14,1, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 30 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 44 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 37,6 oranında,

sebze fiyatları ise yüzde 88,7 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 22,7 diğer gıda fiyatları ise yüzde 15,7 oranında zamlandı.

YILLIK ORTALAMA

Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık dönemdeki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılarak hesaplanan 12 aylık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 29,5 oranında artış yaşandı. Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 16,2, et ve balık fiyatları yüzde 18,4, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 26,2, yağ fiyatları yüzde 33,5, meyve fiyatları yüzde 41,6, sebze fiyatları yüzde 63,4, bakliyat fiyatları yüzde 25,2, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 10 oranında artış kaydetti.