Maymun çiçeği ekonomilerde yeni bir daralmaya yol açmayacak mı? Çiçek aşısı gerçekten koruyor mu?

**Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Mpox Virüsü Nedeniyle Küresel Acil Durum İlan Etti**

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Mpox (eski adıyla maymun çiçeği) virüsünün Batı ve Orta Afrika’da hızla yayılması nedeniyle “küresel acil durum” ilan etti. Özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde virüs nedeniyle 500'den fazla kişi hayatını kaybetti ve 15 bin 600'den fazla vaka bildirildi.

**Mpox Nedir?**

Mpox, hayvandan insana veya insandan insana bulaşabilen bir hastalıktır. Çiçek hastalığına benzer semptomlar gösteren bu hastalık, ilk olarak 1958'de laboratuvar ortamında maymunlarda gözlemlendiği için maymun çiçeği olarak adlandırılmıştır. Ancak hastalığın maymunlar aracılığıyla yayıldığına dair kesin bir kanıt bulunmamaktadır. Fareler, sincaplar ve sıçanlar gibi kemirgenler de virüse duyarlı türler arasında yer almaktadır. Virüs, insanda ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde tespit edilmiştir.

**Hastalığın Belirtileri Nelerdir?**

Mpox hastalığı iki farklı soya ayrılmaktadır: Soy I ve Soy II. Soy I daha bulaşıcı ve daha şiddetli semptomlara neden olurken, hastalık ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, düşük enerji ve vücudun çeşitli bölgelerinde döküntüler gibi belirtilerle ortaya çıkmaktadır. Belirtiler genellikle 5 ila 21 gün süren bir kuluçka döneminden sonra görülmektedir.

**Bulaşma Yolları**

Mpox virüsü, enfekte olmuş hayvanlardan insanlara ısırma gibi temaslarla bulaşabilir. Aynı zamanda, enfekte hayvanların çiğ veya az pişmiş etlerinin tüketilmesi de bulaşma nedeni olabilir. Virüs, insandan insana ise genellikle yakın temas, cinsel birliktelik veya enfekte bir bireyin temas ettiği yüzeylere dokunulmasıyla yayılabilir.

**Tedavi Seçenekleri**

Mpox virüsüne karşı tam olarak etkili bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak bazı antiviraller, özellikle Tekovirimat isimli ilaç, hastalığın tedavisinde kullanılmak üzere onaylanmıştır. Bununla birlikte, Dünya Sağlık Örgütü, risk grubundaki kişilerin çiçek aşısı yaptırarak virüsten korunabileceğini belirtmektedir. Çiçek aşısının Mpox virüsüne karşı yüzde 85 oranında koruma sağladığı ifade edilmektedir.

**Küresel Acil Durum Ne Anlama Geliyor?**

Dünya Sağlık Örgütü'nün küresel acil durum ilanı, hükümetler ve uluslararası kurumlar için salgınla mücadelede işbirliği çağrısı anlamına gelmektedir. Bu ilan, bireyleri paniğe sevk etmekten ziyade, hükümetlerin ve kurumların salgınla mücadelede gerekli tıbbi imkanlar, eğitimler ve çeşitli önlemlerle ilgili koordinasyonunu sağlamayı amaçlamaktadır.

** Yeni Bir Pandemi Riski Var mı?**

Uzmanlara göre Mpox, Covid-19 kadar hızlı yayılmamakta ve onun kadar ölümcül değildir. Dolayısıyla, bu virüsün yeni bir pandemiye yol açması beklenmemektedir. Ancak gerekli önlemler alınmadığı takdirde, virüsün yayılma riski bulunmaktadır.

**Bireysel Önlemler ve Korunma Yolları**

Mpox virüsünden korunmak için enfekte bireylerle yakın temastan kaçınmak, cinsel ilişki sırasında korunmak ve yüksek risk taşıyan bölgelere seyahat ederken gerekli önlemleri almak yeterli olabilir. Dünya Sağlık Örgütü, iyileşen bireylerin 12 hafta boyunca cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmasını önermektedir. Ayrıca, virüsün yaygın olarak görüldüğü bölgelere seyahat eden kişilerin aşılanmaları tavsiye edilmektedir.

Sonuç

Mpox virüsü, dünya genelinde hızla yayılmaya devam ederken, bireysel ve toplumsal düzeyde alınacak önlemlerle salgının kontrol altına alınabileceği vurgulanmaktadır. Uzmanlar, büyük bir endişeye gerek olmadığını, ancak gerekli tedbirlerin vakit kaybetmeden alınması gerektiğini belirtmektedir.

Ekonomiye etkisi

Uzmanlar, Mpox virüsünün Covid-19 kadar hızlı yayılmadığını ve ölümcül olmadığını belirtiyor. Bu nedenle, virüsün ekonomilerde yeni bir daralmaya yol açması beklenmiyor. Mpox, solunum yoluyla değil, daha çok yakın temasla bulaştığı için yayılma hızı ve etkisi sınırlı kalıyor. Dolayısıyla, küresel çapta ciddi ekonomik kısıtlamalar ya da kapanmalar gerektirecek bir durum öngörülmüyor.

Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü, çiçek aşısının Mpox virüsüne karşı yüzde 85 oranında koruma sağladığını belirtiyor. Bu koruma oranı, özellikle risk grubundaki bireyler için önemli bir güvence sunuyor. Ancak yine de, Mpox virüsüne karşı toplu bir aşılama kampanyası önerilmiyor; daha ziyade risk altındaki grupların aşılanması tavsiye ediliyor. Bu durum, hastalığın yayılmasının ve olası ekonomik etkilerinin sınırlı kalmasını sağlayabilir.

Sonuç olarak, Mpox virüsünün mevcut ekonomik sistemleri ciddi şekilde sarsması beklenmezken, çiçek aşısının sağladığı koruma, salgının kontrol altına alınmasında kritik bir rol oynuyor.