Yeni sistemin kilit unsuru dövize çevrilebilir mevduat nedir?

Dövize çevrilebilir mevduat nedir?

Dolar kurunda yaşanan önlenemez artış dün akşam Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşması sonrası son buldu. Faiz konusunda yaklaşımını daha önceki dönemlerde açıklayan Cumhurbaşkanı Türkiye ekonomisinin aslında çok da yabancı olmadığı bir uygulamanın tekrar hayata geçirileceğini açıkladı. Dövize çevrilebilir mevduat yada döviz endeksli mevduat olarak adlandırılan bu uygulama ise birçok vatandaş tarafından merak edilerek neleri kapsadığı yoğun şekilde araştırıldı.

Türkiye ekonomisinde Dövize Çevrilebilir Mevduat hesapları ilk kez 1967 yılında açılmıştı.

Hesap sahibine dövizli işlem hakkı tanındı. TCMB hesaplara, Hazine adına, kur garantisi vermişti. Diğer bir deyimle kur farkları bütçeden karşılandı. Ancak DÇM’lerin anapara ve kur farkı ödemeleri verilen garanti nedeniyle Hazine’de aşırı bir yük oluşturdu.

İlk etapta 3,5 milyar dolarlık bir döviz girişini sağlansa da para arzında artışa ve enflasyonda yükselişe neden olmaları ile sınırlama getirildi 1977 yılının ilk ayları geçtikten sonra hesap açılma hızındaki düşüşle TCMB ve bankalar ilk açılan hesapların garanti sürelerinin gelmesi ile ödemelerde zorlandı ve sistem 1978 yılında sonlandırıldı 1981 yılının sonrasında da ödemeleri devlet üstlendi

Dövize Çevrilebilir Mevduat nedir?

Sistemin detayları henüz belli değil, ancak şu şekilde işlemesi öngörülüyor: Bankalarda dövize endeksli hesap açılacak. Hesap açılış tarihi ile vade bitim tarihine bakılarak kur esas alınacak. Ana paraya aylık mevduat getirisi hesaplanacak, bu rakam kur farkından aşağı ise herhangi bir ekleme yapılmayacak. Ancak, ana paranın getirisi kur farkı ile oluşacak rakamdan düşük ise aradaki farkı Hazine karşılayacak. Paranın hesaba yatırıldığı tarih ile vadenin bittiği tarih arasındaki kur getirisi hesap edilerek, aylık faiz getirisi eklenmiş mevduatın üstüne bu fark yatırılacak. Ödenecek bu fark gelir vergisi stopajına da tabi olmayacak.

MEVDUAT GETİRİSİ NASIL HESAPLANACAK?

Dövize endeksli mevduat yöntemi için örnek vermek gerekirse, bankaya 100.000 TL’lik dövize endeksli hesap açıldığını varsayalım. Bu 32 günlük hesabın getirisi 2 bin TL olsun. Sisteme göre, hesabın açıldığı tarihte kura bakılacak ve daha sonra 32 gün sonra yeniden kura bakılacak. 100.000 bin TL vade sonunda stopaj kesintisi de olmadığı için 102.000 TL olarak ele alınacak. Aynı anda, 100.000 TL dövizde olsa, 32 sonra gün getirisine bakılacak. Döviz olarak getirisi 2 bin TL’nin altında ise hesap sahibine herhangi bir ödeme yapılmayacak. Hesap sahibinin 102.000 TL’si olacak. Ancak döviz getirisi örneğin 2.500 TL olarak gerçekleşmişse, aradaki 500 TL hesap sahibine ödenecek, yani 102.500 TL para dönüşü olacak.

Önemli not. : Dövize çevrilebilir mevduat uygulaması kısa dönemde kurlar üzerindeki baskının hafifletilerek bir nebze olsun rahatlama sağlanmasına yol açabilir ancak sistemin işleyişi gereği sisteme sürekli bir para enjeksiyonu enflasyon oranlarının kontrolden çıkmasına neden olabilir. Ayrıca üzerinde durulması gereken önemli bir diğer husus ise 1970’lerden farklı olarak günümüzde sabit kur rejiminin uygulanıyor olmaması ve sermaye hareketlerinin önünde herhangi bir engel bulunmaması bu durum uzun vadede önemli birer risk unsurunu barındırdığı gibi kırılganlıkların artmasına da yol açma kapasitesine sahip.

Bizleri twitter üzerinden takip ederek özel haberlere ilk siz ulaşabilirsiniz. Telegram kanalımıza üye olup anında şirket haberlerine ulaşabilirsiniz=> https://t.me/paraajansi