15. Garantörler Toplantısı, Esed rejimini baltalamaya çalıştığı anayasa çalışmalarının ciddiyetiyle yüzleştirdi

RUSYA (AA) – Rusya’nın Soçi kentinde düzenlenen 15. Garantörler Toplantısı, Suriye’deki Beşşar Esed rejimini, sürekli baltalamaya çalıştığı Anayasa Komitesi çalışmalarına ciddiyetle yaklaşması gerektiği gerçeğiyle yüzleştirirken, Birleşmiş Milletler’in (BM) de bu konuda ilerleme kaydedilmesinde istekli olduğunu gösterdi.

Rusya’nın Soçi kentinde dün ve önceki gün düzenlenen 15. Garantörler Toplantısı’nda pek çok konu ele alınırken, en son İsviçre’nin Cenevre kentine yapılan ve hayal kırkılığıyla sonuçlanan Anayasa Komitesi çalışmalarındaki son durum, görüşmelerin ana gündeminden biri oldu.

Toplantıda, Türkiye, Rusya ve İran ile Esed rejimi ve askeri muhalefet heyetlerinin yanı sıra BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen ve gözlemci sıfatıyla da Ürdün, Lübnan ve Irak’tan temsilciler yer aldı.

Cenevre’de 29 Ocak’ta sona eren Suriye Anayasa Komitesi’nin 5’inci turunun başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Pedersen, Soçi’de Rusya, İran ve rejim heyetleriyle komitenin çalışmalarındaki sonu durumu ele aldı.

BM Temsilcisi’nin anayasa yazımına ilişkin taslak ve içerikleri sunmasını beklediği rejim heyetinden sürekli gündem dışı konularla vakit harcamasından vazgeçmesini istediği öğrenildi.

Rejimin tutumundan memnun olmayan Pedersen’in süreci hızlandırmak için ilerleyen günlerde Şam’da Esed rejimi yetkilileri bir araya gelmesi bekleniyor.

Muhalif kaynaklar, Pedersen’in, uluslararası toplumun anayasa çalışmalarının olumsuz sonuçlanması halinde yeni bir yaklaşım arayışına koyulabileceği konusunda sarf ettiği sözlerinde kararlı olduğunu belirtiyor.

15. Garantörler Toplantısının sonuç bildirgesinde de Komite’nin çalışmalarında ilerleme sağlanması ile anayasanın hazırlanması ve yazılması görevlerini yerine getirebilmesi için “usul kuralları ve temel çalışma ilkeleri”ne uyulmasının önemine vurgu yapılmıştı.

İdlib’deki ateşkesin korunması

Soçi’deki toplantıda, Suriye krizine siyasi çözüm için kurulan Astana formatının garantör ülkeleri, geçen sene Rusya ve Türkiye arasında sağlanan mutabakatla yürürlüğe giren ateşkesi de görüştü.

İdlib’deki ateşkes bu toplantının ana maddelerinden biri olurken, sahada ise muhaliflerin de belirttiği üzere Esed rejimi ihlallerini sürdürüyor.

Toplantıda da bu ateşkesin güçlendirilmesi ve korunması ele alınan en önemli konuların başında geldi.

Mültecilerin dönüşü ve yeniden imar

İç savaştan dolayı ülkelerini terk etmek zorunda kalan milyonlarca mültecinin ülkelerine güvenli şekilde dönmesi konusu bir diğer ana gündem maddesini oluşturdu.

Bu sürecin hayata geçilmesi için güvenli bir ortamın sağlanması gerektiği vurgulanırken, muhalifler ise güvenli geri dönüşlerin ancak gerçek siyasi sürecin hayata geçmesiyle olacağı üzerinde duruyor.

Muhalifler bu yündeki düşüncelerini rejimin destekçisi ve garantörü olan Rus tarafına da iletti.

Mültecilerin dönmesi ise savaşın yerle bir ettiği ülkenin yeniden imarıyla da bağlı durumda. Savaşın bitmesi ve yeniden imar ise uluslararası desteğe bağlı.

Bu da ancak siyasi çözümün hayata geçmesiyle bağlantılı bir durum.

Başkanlık seçimi

Esed rejiminin bu yılın ortasında yapmayı planlandığı başkanlık seçimlerine dünyadan tepkiler yağarken, müttefiki Rusya ise bu adıma karşı çıkmıyor.

Dün sona eren toplantının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Aleksander Lavrentiyev, Esed rejiminin düzenlemeyi planladığı başkanlık seçimlerini “meşru” gördüğünü açıklayarak dikkatleri üzerine çekti.

Rus yetkilinin bu açıklaması, seçimleri reddeden uluslararası toplumu şaşkına uğrattı.

Uluslararası toplum, önce yeni bir anayasanın ve akabinde seçimlerin yapılmasını desteklerken, aksi takdirde rejimin siyasi sürece yanaşmayacağını düşünüyor.