Açığa satış nedir hisseyi nasıl etkiler hangi hisselerde yapıldı? olmayan malın satışı?
Borsa İstanbul’da yatırım yapanların merak ettiği konulardan biri de açığa satış işlemi. Peki Borsa’da açığa satış nedir? Nasıl yapılır? Açığa satış hisseyi nasıl etkiler? Aracı Kurumların satıştaki rolü ve en çok açığa satışların yapıldığı hisseler?
Para Ajansi
Açığa satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eder. Satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de açığa satış sayılır.
Açık pozisyon, yatırımcıların düşmekte olan bir finansal varlıktan kâr etmek üzere başvurdukları bir alım-satım stratejisidir. “Short position” olarak da bilinen açık pozisyonda önce yüksek fiyattaki varlıklar ödünç alınır. Ardından fiyat düştüğünde bu varlıklar gerçekten satın alınıp aracıya iade edilir.
Açık pozisyon ne demek sorusunun cevabı borsa işlemleri kapsamında incelenmelidir. Bu strateji, hisse senetlerinin değerindeki düşüşten kazanç elde etmek üzere kullanılabilir. Normalde yatırımcılar, fiyatı yükseldiğinde satıp kâra geçmeyi planlayarak hisse senedi alır. Açık pozisyon ise bu durumun tam tersidir. Yatırımcılar, aracı kurumdan özel bir hesap dâhilinde ödünç olarak aldıkları hisseleri satarak açık pozisyon yaratır. Bu sürece açığa satış denir.
Aracı kurumlar, yatırımcılar tarafından istenilen hisseleri ellerinde bulundurdukları büyük stok envanterinden ya da başka bir firmadan tedarik ederek ödünç verme yoluna gidebilir. Bu işlemde aracının beklentisi doğal olarak ödünç verdiği hisseleri bir süre sonra geri almaktır. Ayrıca açığa satış işlemi sırasında yatırımcıdan belli ücretler de talep edilir. Açığa satışta yatırımcı öncelikle hisse senetlerini aracı firmadan ödünç alır. Ardından bunları üçüncü bir kişiye satar. Hisseleri ödünç alıp üçüncü bir kişiye satarak açık pozisyon yaratan yatırımcı, bu varlıkları aracı firmaya iade etmekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğünü yerine getirmek üzere aynı miktarda hisse senedini yeniden satın almalıdır.
Yatırımcı, açığa satış yaptığı zamana göre yeniden aldığı hisselerin fiyatında bir düşüş meydana gelmişse bu durumdan kâr elde eder. Açık pozisyonda alış işlemi yüksek fiyattan yapılırken satış işlemi düşük fiyattan gerçekleştirilir. Böylece bir varlığın değerinin yükselmesi yerine düşüşünden bir kazanç sağlanmış olur. Bu strateji genellikle birkaç günlük ya da haftalık kısa vadeli düşüş beklentileri söz konusu olduğunda uygulanır. Açık pozisyonda varlığın değeri düşerse para kazanılacağı gibi değer yükseldiğinde ise kayıp yaşanır.
Örneğin bir x hissesini ele alalım bu hisseyle ilgili ilerleyen tarihte kötü bir haber geleceği veya herhangi bir sebepten dolayı düşüleceği öngörülüyor. Bu durum bu x hissesinin yatırımcısı öngörü kapsamında açık pozisyon almaya karar verir. Bu doğrultuda yatırımcı 100 adet hisseyi herhangi bir aracı kurumdan ödünç alıp o günkü kapanış fiyatı olan 50 TL’den başka bir yatırımcıya açığa satar. Belli bir süre sonra öngörülen düşüşün gerçekleşmesiyle hisse fiyatı 25 TL'ye kadar düşer. Yatırımcıda bu fırsatı değerlendirip 100 adet hisse satın alır ve bunları ödünç aldığı önceki hisselerin yerine aracı kuruma iade eder. Bununla beraber
Ödünç alınan 100 hisse 50×100=5.000 TL’ye satılır.
Tekrar alınan 100 hisse için 25×100=2.500 TL ödenir.
X hissesinin yatırımcısı brüt olarak 2.500 TL kar eder. (5.000-2.500=2.500)
Açığa Satış gerçekleştirilen hisselerin listesi- 18.01.2023
(Tablo Zeynep Aktaş)
