Göbeklitepe ile tarihe ışık tutan profesör anılıyor

ŞANLIURFA(AA) – “Tarihin sıfır noktası” olarak nitelendirilen ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe’de yürüttüğü kazı çalışmaları ve elde ettiği bulgularla tarihe ışık tutan Prof. Dr. Klaus Schmidt, vefatının 6’ncı yılında anılıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Göbeklitepe ilk kez 1963 yılında İstanbul ve Chicago üniversitelerinin ortaklaşa yaptığı yüzey araştırmasıyla gündeme geldi. 1986 yılında tarlasını süren bir çiftçinin bulduğu heykelle Göbeklitepe’de somut bulgulara ulaşıldı.

Söz konusu taşın değerli olduğunu düşünen çiftçi, duyarlılık göstererek bu heykeli Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi yetkililerine teslim etti. İlk olarak ne olduğu pek anlaşılamayan heykel, müzede koruma altına alındı. 1994’te bölgeyi ziyaret eden Prof. Dr. Schmidt ise Göbeklitepe’deki üst kısımlarında görünen taşların neolitik döneme ait olduğunu fark etti.

Bunun üzerine 1995-2006 yıllarında Şanlıurfa Müze Müdürlüğünün başkanlığında, Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Harald Hauptmann, daha sonra Schmidt ve ekibinin katılımıyla kesintisiz kazı çalışmaları başladı.

2007’de kazı başkanı oldu

Göbeklitepe’de sürdürülen kazı çalışmalarının başkanlık görevi 2007 yılında Prof. Dr. Schmidt’e verildi. Schmidt başkanlığında Göbeklitepe’de gerçekleşen kazılarda insanlık tarihi için önemli ipuçları ortaya konuldu.

Kazılardaki buluntulara göre, insanoğlunun avcı-toplayıcı bir yaşam tarzından yerleşik hayata geçtiği, bu dönemde insanların mütevazı ve basit bir yaşam tarzıyla yetinmemiş oldukları aksine görkemli bir evre yaşadıkları şeklinde yorumlandı.

Kazılarda, neolitik döneme ait insan heykeli, kireç taşından şekillendirilmiş yaban domuzu, tilki ve kuş kabartmalarıyla çakmak taşından yapılmış çok sayıda ok ucu bulundu.

Çalışmalarda, neolitik döneme ait, boyları 3-6 metre, ağırlıkları da 40-60 ton olan, yabani hayvan figürlü “T” biçimli dikili taşlar gün yüzüne çıkarıldı.

Bölgede 8-30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen şekilli, dünyanın en eski tapınak kalıntıları ve yaklaşık 12 bin yıl öncesine ait olduğu belirtilen 65 santimetre uzunluğunda insan heykeli gibi, çeşitli tarihi eserler bulundu.

Elde edilen buluntularda bölgenin “tarihin sıfır noktası” olarak nitelendirilmesi, dünyanın gözünün bölgeye çevrilmesine neden oldu.

Ünü kısa sürede sınırları aşan ören yeri 2011 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi geçici listesine alındı. Kazı Başkanı Schmidt, Göbeklitepe’nin kalıcı miras listesine geçmesi noktasında ilgili kurumlarla uyumlu bir şekilde çalışmalara destek verdi.

Prof. Dr. Schmidt, tatil için gittiği Almanya’da 20 Temmuz 2014’te geçirdiği kalp krizi sonucu 61 yaşında hayatını kaybetti. Cenazesi 25 Temmuz 2014’te Almanya’nın Diebach kentinde düzenlenen törenle toprağa verildi. Profesörün ölümü, Göbeklitepe çalışmalarını yürüttüğü Şanlıurfa’da da üzüntüyle karşılandı.

“Şanlıurfalılar adına Schmidt’e teşekkür ediyorum”

İl Kültür ve Turizm Müdürü Aydın Aslan, AA muhabirine Prof. Dr. Schmidt’in Göbeklitepe için Göbeklitepe’nin de Schmidt için çok önemli olduğunu ifade etti.

Prof. Dr. Schmidt’i ölümünün 6. yılında rahmetle andığını ifade eden Aydın, şöyle konuştu:

“Schmidt ömrünün son 20 yılını Göbeklitepe için vakfetmiş, Göbeklitepe için uğraşmış birisi. Baktığınız zaman 1994 yılında başlayan ve 2014 yılına süren bir çalışma. Schmidt yağmur çamur demeden, soğuk sıcak demeden çalışmış ve Göbeklitepe’yi dünya mirasına kazandırmak noktasında en büyük çalışmayı yapmıştır. Bu anlamda Şanlıurfalılar adına Schmidt’e çok teşekkür ediyor, şükranlarımı sunuyorum.”

“Schmidt’i buruk bir şekilde anıyoruz”

Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberleri Odası Başkanı Müslüm Çoban da Klaus Schmidt’in 6 yıl önce kalp krizi sonrası yaşamını kaybederek aralarından ayrıldığını hatırlattı.

Klaus Schmidt’in Göbeklitepe’nin kazı başkanı olmasıyla da dünyada marka bir isim olduğunu ifade eden Çoban, şunları kaydetti:

“Ömrünü Göbeklitepe ve Şanlıurfa için adadı desek yanlış olmaz. Klaus Schmidt’i ölümünün 6. yılında saygıyla anıyoruz. Ömrünü Göbeklitepe ve Şanlıurfa’ya adadı ve çok büyük katkıları oldu. Göbeklitepe’nin doğru anlatılması ve tanıtımı noktasında da çok emekleri var. Göbeklitepe’nin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmasında kendisi ve ekibinin çok katkısı oldu. Göbeklitepe eşittir Klaus Schmidt desek yeridir. Onun aramızdan ayrılması büyük bir kayıptır. Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberleri Odası olarak Klaus Schmidt’i buruk bir şekilde anıyoruz.”