8 Mart Özel: Ekonomide kadının yeri

Birleşmiş milletler tarafından “Dünya Kadınlar Günü” olarak tanımlanan her yıl 8 Mart tarihinde kutlanan kadın hakları hareketinde bir odak noktası olan günde kadınların ekonomideki yerini inceleyeceğiz

“Dünya Kadınlar Günü” olarak 8 Mart gününün kaynaklık eden olay hakkında tartışmalar mevcuttur. Bunlardan birisi, Rusya’da çarlığın yıkılmasına yol açan 1917 Şubat Devrimi’nin 8 Mart günü yapılan kadın yürüyüşü ve grevleri ile başlamış olması, bir diğeri 8 Mart 1908’de ABD’nin New York kentinde çoğu sosyaIist olan kadın işçilerin öncülüğünde sendikal haklar ve kadınlara oy hakkı talepleriyle düzenlenen miting, başka biri ise 8 Mart 1857’de yine ABD’nin New York kentindeki bir tekstil fabrikasında grevci işçilere polisin saldırması, işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin kurulan barikatlar nedeniyle kaçamamaları sonucunda 120 kadın işçinin ölmesi, ve yine bir başkası ise, bununla çok paralellik arz eden, ancak gerek Dünya Kadınlar Gününün ilk kararlaştırıldığı 1910’dan gerekse ilk uluslararası kutlamaların düzenlendiği 19 Mart 1911’den sonra hiç bahsi geçmeyip çok sonraları ileri sürülen, 25 Mart 1911’de New York’ta gerçekleşmiş Triangle Gömlek Fabrikası yangınıdır.

Küresel dünya ekonomisinde kadının yeri

Son on yıldır kadın liderler, ABD Hazine Bakanlığı, Uluslararası Para Fonu (IMF), Avrupa Merkez Bankası (AMB) ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) gibi erkek egemen kuruluşlara liderlik eden kadınlar, aldıkları kararlarla küresel ekonomiye yön veriyor

Amerikan Merkez Bankası (FED) ilk kadın başkanı olan Janet Yelen, Amerikan siyasi tarihinde bir ilki daha başararak Ocak 2021’de ABD’nin ilk kadın hazine bakanı olmaya hak kazandı.

IMF’in ilk kadın başkanı olan Fransız kökenli Christine Lagarde, sekiz yıllık görevinin ardından 2019 yılında Avrupa Merkez Bankası’nın ilk kadın başkanı olarak göreve başladı. Lagarde’den boşalan koltuğu ise Bulgar ekonomist Kristalina Georgieva doldurdu.

Çok taraflı ticaret sisteminin yasal ve kurumsal organı olan DTÖ’nün ilk kadın ve Afrika kökenli genel direktörü olan Nijeryalı Ngozi Okonjo-Iweala’nın 2021 yılında göreve gelmesiyle küresel ekonomiye yön veren kadın liderlere bir yenisi daha eklendi.

Türkiye Ekonomisinde Kadın

Türkiye İstatistik Kurumunun yayınladığı İstatistiklerle Kadın 2020’de Türkiye nüfusunun %49,9’unu kadınlar, %50,1’ini erkekler oluşturdu. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre; 2020 yılında, kadın nüfus 41 milyon 698 bin 377 kişi, erkek nüfus 41 milyon 915 bin 985 kişi oldu.

Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı sonuçlarına göre; cinsiyete göre incelendiğinde; 2008 yılında 25 ve daha yukarı yaşta olup en az üniversite mezunu olan kadınların oranı %7,6, erkeklerin oranı %12,1 iken bu oran 2019 yılında kadınlarda %18,5, erkeklerde ise %23,1 oldu.

Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; 2019 yılında, Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranı %45,7 olup bu oran kadınlarda %28,7, erkeklerde ise %63,1 oldu.

Çalışma hayatında kalma süresi, bir kişinin hayatı boyunca işgücü piyasasında aktif olması beklenen yıl sayısı olarak tanımlanır. Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; çalışma hayatında kalma süresi, 2013 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki kadınlarda 16,7 yıl, erkeklerde 37,7 yıl iken 2019 yılında çalışma hayatında kalma süresi kadınlarda 19,1 yıl, erkeklerde 39,0 yıl oldu.

Dışişleri Bakanlığı verilerine göre; kadın büyükelçi oranı 2007 yılında %9,4 iken bu oran 2020 yılında %25,0 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2007 yılında %90,6 iken 2020 yılında %75,0 oldu.

Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre; 2020 yılında 584 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 101, erkek milletvekili sayısının ise 483 olduğu görüldü. Meclise giren kadın milletvekili oranı, 2007 yılında %9,1 iken bu oran 2020 yılında %17,3 oldu

Kaynakça

www.bloomberght.com

www.cnnturk.com

tuikweb.tuik.gov.tr