Bankalarca ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin tebliğde değişiklik

İSTANBUL (AA) – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı.

Tebliğ, mali kuruluşlar hariç olmak üzere ticari müşterilere bankalarca sunulan ürün ve hizmetlerden alınabilecek ücretleri kapsıyor.

Bankalar aracılığıyla kullandırılan Merkez Bankası kaynaklı reeskont ve avans kredilerine ilişkin alınabilecek ücretler tebliğ kapsamı dışında olurken, münhasıran kıyı bankacılığı yapan bankaların, Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ’nin, İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ’nin ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun çoğunluk hissesine sahip olduğu bankaların sunduğu ürün ve hizmetler karşılığında alabilecekleri ücretlerin tebliğ hükümlerine tabi olmadığı belirtildi.

Bankaların yurt dışında bulunan şubeleri, ATM’leri ve benzeri nitelikteki işlem noktaları tebliğ kapsamı dışında bulunuyor.

Yapılan değişikliklere göre, “referans oranı; 32-45 gün vadeli olarak açılan Türk lirası cinsi tüm mevduat türlerine bankaların uyguladıkları ağırlıklı ortalama akım faiz oranı üzerinden hesaplanan, en son ilan edilen referans orandan aşağı ya da yukarı yönde yüzde 5’ten fazla değişmesi halinde güncellenen ve Merkez Bankası’nca her ayın sondan 5’inci iş günü ilan edilen oranı” ve “ticari müşteri; bankalar tarafından ürün veya hizmetlerin sunulduğu, finansal tüketici, kanunun 3’üncü maddesinde tanımlanan tüketicilerden kuruluşlarca kendisine ürün veya hizmet sunulan tüketiciyi, finansal tüketiciler dışında kalan Türkiye’de yerleşik kişileri” olarak belirlendi.

Tebliğin 5’inci maddesindeki değişiklik

Yeni tebliğde 5’inci maddesi şöyle değiştirildi:

“Ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarife ve diğer güncel bilgiler internet sitelerinde açık, anlaşılır ve kolay erişilebilir bir şekilde bankalarca ilan edilir. İlan edilen bilgilerde değişiklik olması halinde değişikliğin yapıldığı tarihe de yer verilerek internet sitesi güncellenir. Bankaların ücretlere ilişkin bilgileri, toplu olarak erişilebilecek şekilde internet sitesinde birliklerce yayımlanır. Bu Tebliğ ile azami sınır getirilmiş ücretler hariç olmak üzere ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin azami tarifelerde değişiklik olması halinde söz konusu değişiklikler uygulamaya konulmadan önce Merkez Bankası’nca belirlenecek esaslar çerçevesinde Merkez Bankası’na bildirilir. Bildirilen azami tarifelerin üzerinde herhangi bir ücret tahsil edilemez. Bu tebliğin ekinde yer alan kategoriler kapsamındaki özel ürün ve hizmetler ile söz konusu kategoriler dışındaki ürün ve hizmetler karşılığında alınabilecek ücretlerden, niteliği gereği genele ilan edilebilir olmayıp müşteriye/işleme özgü belirlenen ücretler Merkez Bankası’nca uygun görülmesi halinde birinci, ikinci ve üçüncü fıkralar kapsamındaki ilan ve bildirim yükümlülüklerinden istisna tutulabilir.

Ticari müşterilerle yapılacak sözleşmelerde, sözleşme kapsamında sunulacak ürün ve hizmetler karşılığında tahsil edilecek ücret kalemlerinin adı ve tanımı ile azami ve varsa asgari tarifesini içerecek şekilde bilgilendirme formu hazırlanmak zorundadır. Bilgilendirme formu sözleşmenin ayrılmaz bir parçasıdır. Bilgilendirme formu ticari müşteriye, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı yoluyla iletilir. Bankaca bir ürün veya hizmetin sunulmasından önce ticari müşteriye tahsil edilecek ücret tutarına ilişkin, işlemin gerçekleştirildiği kanalın yapısına uygun yöntem ve araçlarla bilgi verilmesi şarttır. Bu işlemlerin şubede gerçekleştirilmesi halinde bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi için işlem sonrasında verilen dekont veya işlem fişinin ticari müşterice imzalanmış olması yeterlidir. Belli bir süre boyunca aynı ücretin uygulanacağı standart nitelikteki ürün ve hizmetler karşılığında alınacak ücretler için bahse konu bilgilendirmenin yalnızca ilk ürün ve hizmetin sunulmasından önce yapılması yeterli olup bu süre içerisinde ürün ve hizmetlerin sunulmasından önce ayrıca bildirimde bulunma şartı aranmaz. İşlem fişi üzerinde ücret bilgisine açıkça yer verilir. İşlem anında verilecek işlem fişi, ekstre, sözleşme ve bilgilendirmeye ilişkin diğer evrak ayrıca ücretlendirilemez ancak üçüncü kişilere ödenen tutarlar tahsil edilebilir. İşlem anı dışında geçmişe dönük olarak müşteri talebine binaen verilecek bilgilendirmeye ilişkin evrakın ücretlendirilmesinde 18’inci madde hükümleri geçerlidir. Bankada hesabı bulunmayan ticari müşterilerce gerçekleştirilen işlemlerde, ücrete ilişkin bilgilendirme, işlemin yapıldığı kanala uygun bir şekilde işlem anında yapılır. Bu işlemlerin şubede gerçekleştirilmesi halinde bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmesi için işlem sonrasında verilen dekont veya işlem fişinin müşterice imzalanmış olması yeterlidir. Bankalar ticari müşterilerin onayını almaksızın yaptığı bildirimlerden ücret alamaz. Ticari müşterinin onayı alınarak yapılan bildirimler için alınacak ücret, üçüncü kişilere ödenen tutarı aşamaz. İlgili mevzuat gereği belirli bir şekilde yapılması zorunlu olan bildirim ve işlemlerden maliyetleri kadar ücret alınabilir. Ticari müşterinin bilgilendirilmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirildiği hususunda ispat yükü bankalara aittir.”

Tebliğin 7’nci maddesi “Sözleşme veya eki olan bilgilendirme formunda belirlenen ücretlerde yapılacak artışlar, uygulanmaya başlanmadan en az 2 iş günü önce ticari müşteriye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı yoluyla bildirilir. 5’inci maddenin 6’ncı fıkrasında düzenlenen, belli bir süre boyunca aynı ücretin uygulanacağı bildirilmiş olan standart ürün ve hizmetler karşılığında alınacak ücretlerde yapılacak artışlar, uygun yöntem ve araçlarla ticari müşteriye en az 2 iş günü öncesinden bildirilir. Artırımlar geçmiş döneme uygulanmaz.” şeklinde değiştirildi.

Kredi tahsis ücretleri

Tebliğin 9’uncu maddesinde bankaların kredi tahsislerindeki değişikliklere yer verilirken, 14’üncü maddenin başlığı “mevduat, katılım fonu ve kıymetli maden depo hesapları” olarak, birinci fıkrasında yer alan “mevduat ve katılım fonu” ibaresi de “mevduat, katılım fonu ve kıymetli maden depo” olarak değiştirildi.

Tebliğin 15’inci maddesine 3’üncü fıkradan sonra gelmek üzere “Aynı gün içerisinde aynı hesaba, isme veya karta aynı hesaptan, isimden veya karttan ayrı ayrı yapılan para transferi işlemlerinde alınacak EFT/havale ücretinin hangi sınır dilimine tekabül edeceği, transfer edilen toplam tutar üzerinden belirlenebilir. Bu şekilde gerçekleşen işlemlerden alt sınır dilimi kapsamında ücretlendirilen işlemler için alınan ücretler, toplam tutarın üst sınır dilimine girmesi nedeniyle alınabilecek ilave ücretler belirlenirken dikkate alınır.” fıkrası eklendi ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirildi.

Ticari kart ile yapılan işlemlerde, “Nakit avans tutarı, ticari müşterinin ticari kredi kartına tahsis edilen limitin yüzde 10’unu aşamaz.” cümlesi de kaldırıldı.

Tebliğ, 1 Nisan 2020’de yürürlüğe girecek.

Muhabir: Bahar Kara