Cari denge nedir ne değildir? Merak edilenler ve daha fazlası!

Cari denge nedir ne değildir? Merak edilenler ve daha fazlası! Cari açık nedir? Neden oluşur? Detaylı analiz

Cari denge kavramını kısaca, bir ülkenin toplam mal ve hizmet ihracatı ve transferleriyle aynı kalemlere yönelik ithalatı arasındaki fark olarak açıklayabiliriz. Cari işlemler dengesi olarak da bilinen bu kavram, ödemeler dengesi bilançosunun ithalat – ihracat dengesi, yatırım gelirleri ve cari transfer dengelerinin toplamına karşılık gelir.

Cari işlemler dengesi bir ülkenin ekonomik durumu ve gelişmişliğiyle ilgili önemli bilgiler verir. Dış ticaret dengesi, hizmetler dengesi, yatırım gelirleri dengesi ve transfer gelirleri dengesinin toplamı olan cari işlemler dengesinde,

• Dış ticaret dengesi, ihracat ve ithalat
• Hizmetler dengesi, hizmet gelirleri ve giderleri
• Yatırım gelirleri dengesi, yatırım gelirleri ve giderleri
• Transfer gelirleri dengesi, karşılıksız olarak elde edilen dış gelirler ve karşılıksız olarak yapılan dış giderler arasındaki fark anlamına geliyor.

Dış Ticaret Dengesi

Bir ülkenin yurt dışından ithal ettiği mallar için yaptığı döviz ödemeleri ile yurt dışında sattığı mallardan elde ettiği döviz gelirleri arasındaki fark anlamına gelir. Bu ithalat ve ihracat faaliyetleri mal ve hizmetler için geçerli olabilir. Cari açığı yaratan en önemli etken dış ticaret açığı olsa da tek sebebi olarak dış ticaret açığını göstermek doğru olmayacaktır.

Hizmetler Dengesi

Bir ülkenin yurt dışına sağladığı ulaşım, haberleşme, kültür ve inşaat gibi hizmetlerden elde ettiği gelir ile yurt dışından aldığı benzer hizmetlere harcadığı miktar arasındaki farkı ifade eder.

Yatırım Gelirleri Dengesi

Yine adından anlaşılacağı gibi bir ülke vatandaşlarının yurt dışından elde ettiği doğrudan ya da dolaylı yatırım gelirleri ile yurt dışındaki yatırımcılara ödenen kâr payı ve benzeri ücretler arasındaki farkı ifade eder.

Transfer Gelirleri Dengesi

Yurt dışına karşılıksız olarak gönderilen paraları ile aynı şekilde yurt dışından gelen para arasındaki farkı temsil ediyor.

Cari Açık Ne Demek?

Cari dengenin nelerden oluştuğuna değindik. Peki sık sık cari denge ile birlikte kullanılan cari açık kavramı ne anlama geliyor? Bir ekonominin cari açık vermesi ne demek biraz buna değinelim.

Cari açık kısaca cari işlemler dengesinin negatif olması demektir. Yani yukarıda bahsettiğimiz gelirler, giderlerden az ise cari açık oluşur. Cari açığın oluşumundaki en temel ögelerden birisi dış ticaret açığıdır. Ülkenin ithal ettiği mal ve hizmetlerin gideri, ihraç ettiği mal ve hizmetlerin giderinden fazla olunca dış ticaret açığı oluşur. Bu da cari açığı oluşturan en temel unsurlardan birisidir.

Dış ticaret açığı, cari açığın oluşmasındaki temel unsurlardan birisi olsa da tek sebebi değildir. Yukarıda bahsettiğimiz yatırım gelirleri ve transfer gelirleri dengesi gibi cari denge unsurlarının negatife düşmesi de yine cari açığın oluşmasında önemli bir role sahiptir.

Cari dengeyi formüle edecek olursak şu şekilde açıklayabiliriz: Mal ihracatı gelirleri + satılan hizmetlerden sağlanan gelirler + diğer gelirler) – (mal ithalatı giderleri + satın alınan hizmetlere ödenen giderleri + diğer giderler) +/- cari transferler

Eğer bu işlemler sonucu ortaya çıkan değer 0’dan küçükse orada bir cari açık söz konusudur. Ülkelerin açıkladığı ödemeler dengesi sayıları yukarıdaki formüle koyularak o ülkenin cari dengesi hesaplanabilir.

Cari Açık Vermesi Ne Anlama Gelir?

Cari açık bir ülke ekonomisi için uzun vadede büyük sorunlar ortaya çıkarabilir. Temelde bir ülkenin ürettiğinden fazlasını harcaması olarak açıklayabileceğimiz cari açık, üretmedikçe katlanarak büyüme potansiyeli olan ve ekonomiyi derinden etkileyen bir probleme dönüşebilir. Bu nedenle cari açığı kapatmak için ülkeler, genelde ithalata dayalı politikalar yerine küresel pazarlarda rekabet edebilecek düzeye gelmeye çalışarak ihracata yönelirler.

Türkiye Ekonomisinde Cari Açık ve Bileşenleri

cari denge nedir

Son açıklanan ödemeler bilançosu yukarıdaki özet tabloda gösterilmiştir. Söz konusu veriler Merkez Bankasının veri dağıtım sisteminden elde edilmiştir.

Yukardaki tablo özet olarak aşağıda açıklanmıştır.

Cari İşlemler Hesabı

• Cari işlemler açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre 2.269 milyon ABD doları artarak 3.458 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Bunun sonucunda on iki aylık cari işlemler açığı 32.667 milyon ABD doları olmuştur.
• Bu gelişmede, bir önceki yılın aynı ayına göre, hizmetler dengesi kaynaklı girişlerin 2.508 milyon ABD doları artarak 4.024 milyon ABD dolarına yükselmesi ve birincil gelir dengesi kaynaklı çıkışların 105 milyon ABD doları azalarak 946 milyon ABD dolarına gerilemesine rağmen, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının 4.794 milyon ABD doları artarak 6.426 milyon ABD dolarına yükselmesi etkili olmuştur.
• Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, bir önceki yılın aynı ayında 1.931 milyon ABD doları fazla vermişken, bu ay 4.294 milyon ABD doları fazla vermiştir.
• Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler bir önceki yılın aynı ayına göre 1.702 milyon ABD doları artarak 2.728 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
• Bir önceki yılın aynı ayında 22 milyon ABD doları net çıkış kaydeden ikincil gelir dengesi kalemi, bu ayda 110 milyon ABD doları net çıkış kaydetmiştir.

Cari denge nedir

Finans Hesabı

• Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler 950 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
• Portföy yatırımları 1.578 milyon ABD doları tutarında net çıkış kaydetmiştir. Alt kalemler itibarıyla incelendiğinde, yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetleri piyasalarında sırasıyla 509 milyon ABD doları ve 218 milyon ABD doları net satış yaptığı görülmektedir.
• Yurt dışındaki tahvil ihraçlarıyla ilgili olarak bankalar 16 milyon ABD doları net borçlanma gerçekleştirmiştir.
• Diğer yatırımlar altında, yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıkları 416 milyon ABD doları net artış kaydetmiştir.
• Yurt dışı bankaların yurt içindeki mevduatları, yabancı para cinsinden 638 milyon ABD doları ve Türk Lirası cinsinden 5 milyon ABD doları net artış olmak üzere toplam 643 milyon ABD doları net artış kaydetmiştir.
• Yurt dışından sağlanan kredilerle ilgili olarak; bankalar, Genel Hükümet ve diğer sektörler sırasıyla 1.039 milyon ABD doları, 67 milyon ABD doları ve 264 milyon ABD doları net geri ödeme gerçekleştirmiştir.
• Resmi rezervlerde bu ay 1.960 milyon ABD doları net azalış gözlenmiştir.

Dış ticaret açığı Haziran ayında %184,5, Ocak-Haziran döneminde %142,7 arttı

cari denge nedir

paraajansı

Para Ajansı Telegram grubuna üye olun => https://t.me/paraajansi paraajansı

Bizi Twitter’da takip edin =>https://twitter.com/home

cari denge nedir cari denge nedir cari denge nedir cari denge nedir cari denge nedir