Geçen hafta ne oldu ? Bu hafta ne olabilir ?

Para Ajansı(PA)-

Öncelikle geçmiş yazılarımı hatırlatmak istiyorum.Neler demiştim ? 1. borsa ikili tepeyi ilk denemede aşacak güce sahip değil bu seviyelerden satışlar gelebilir. Bu öngörüm tamamiyle gerçekleşti. 2. hisse senetleri fiyatlarında V şeklinde bir toparlama sonrasında iyimserliğin sürmesi için yeterli şart oluşmadı. Dünya pandemide kış aylarına doğru ikinci dalgayı atlatmak zorunda kalacak.Bu öngörü için zamanımız var ama kısmen gerçekleşti. 3. altın ve kıymetli madenler değer kazanırken ,durgunluk ile beraber petrol fiyatları düşme eğilimine girebilir. Bu öngörüm gerçekleşti.Altın yükselmeye devam ediyor. 4.ABD paketleri yetersiz olacak ve yeni paket açmak zorunda kalacak.Bu öngörüm gerçekleşiyor.5. faizler düşeceği kadar düştü daha da fazla düşmesi için zaman lazım ancak artamaz.Hem dünya hem Türkiye için enflasyon patlamaları tehlikesi altında bu öngörüm gerçekleşti.

Borsalara yeni gelen yatırımcıların çoğu parasının yüzde 50’ sini kaybetti. Yeni öngörüm yurtdışında özellikle ABD ve Nasdaq piyasalarında yatırımcıların çok büyük kayıpları olacağı ve nerdeyse hepsinin yakın zamanda büyük zararlar göreceği yönündedir.Türkiye bu süreci daha önce yaşadığı için yine kaybedeceği çok fazla bir şeyi olmayan bir piyasa olarak şanslı konumda olabilir.Çünkü önceden düşüyoruz…

Peki düşüşün nedeni ne olabilir? Kağıt üzerinde varlık değerlerini şişiren Wall Street bankerleri ne kadar talep etse de daha fazla hükümet desteği alamazlar.Bunu almanın yolu piyasayı düşürmek ve yeni bilanço makyajı dönemine kadar iyi bir zamanlama ile Fed’ten yeni tavizleri almak ve sonucunda eksi faizler yaratmaktır. ABD ve Çin son dönemde kendi merkez bankasının, halkının parası ile borsalarını yukarı çekmeye çalıştılar. Serbest piyasa olgusunu tüm dünyada bitirdiler.Artık ekonomistler gerçekleri değil manipülasyonları tahmin etmek ve yorumlamak zorunda kalacaklar ve en kötüsü de buna ceza vermek durumunda olan devletin en büyük manipülatör olmasıdır.

Türkiye’de son dönemde gerçekleşen döviz atağı yeni dönemde artabilecek pandemi vakaları ile ilgili çeşitli istatistiksel programların Eylül sonu ve ekim ortası tekrar kapanmaların olabileceği yönünde uyarı vermesi nedeniyle pozisyon alan bir kısım yerli büyük yatırımcı yanında halkın da alışa geçmesi nedeniyle bir panik dalgası yaratılmasıdır. Burada yıllarca hükümetin verdiği ihaleler ile belli bir servet birikimi içine girenlerin dolarda pozisyon alıp almadığı konusunda çeşitli şüpheler var.Kapalıçarşı’da da bu kadar büyük fiziki altın alımı ise hiç normal bir işlem değil. Herkes yakında iyi gün kötü gün dostu ayrımını tekrardan görecektir.Hançeri insanın sırtına saplayabilmek için yakınında olmak gerekiyor derler ve ihanet hep yakın cepheden geliyor.

Dünyada güç ve iktidar savaşları kısa zamanda son bulacak gibi gözükmüyor. Yeni dünya düzeni, yeni normal bu kışa daha etkili olabilir. Ülke olarak yeni bir kapanma ve pandemi dalgasına karşı stratejik a,b,c planları oluşturmak durumundayız. Bu planlar en başta ekonomik olmak üzere savunma, sağlık ve eğitimi kapsamalı.Akdeniz’de her an patlayabilecek bir savaşa karşı da hazırlıklı olunmalıdır. Uzun bir hazırlık dönemi olmasına rağmen ne avm ne okul ve taşıma araçlarının havalandırma sistemlerinin korona virüsüne karşı tedbir almadığını gördük. Havalandırma çalıştırmayan bir çok avm ve residence var. Bu tamamen gevşeklik …

Borsa erken atılan sıfırlara alışamayan yeni yatırımcı tipinin şaşkın bakışları altında 100 bin yani yeni haliyle 1000 seviyesinin altına düşüp günü en tepesinde kapadı. Bu seviyelerde sağlam bir desteği vardı. Geçen hafta terzi bazen zig zag sever demiştim ve zig zag hareketleri inişli çıkışlı bir ineği sağar gibi kimisine kar ettirirken kimisi de zarar eder. Bu ara borsalar açısından düşüşler ve tepkiler ineklerin sağılacağını gösteriyor.

Dövizdeki hareketin ve panik dalgasının bastırılması tamamen hükümetin elinde ve psikolojik olarak müsait bir ortam da var. Vatandaşın bir kesimi düşük faizle ev araba alırken,(bir kısmı da döviz, altın aldı) araba fiyatlarını dünyanın en yüksek fiyatlarına çeken otomotiv firmalarımız önümüzdeki dönem düşen talep ile beraber ne yapacaklar bakmak lazım. Arabaya yatırım yapanlar da borsada olduğundan daha fazlasını arabada kaybettiklerini görebilirler ne yazık ki. Faizlerin düşüşü ile harekete geçen kitle zaten geçti ve pozisyonunu aldı. Kimi ev kimi araba kimi borsa…Yeni kitleler için yeni imkanlar ve paralar lazım tüm dünyada… Şimdi ineklerin sağılma zamanı, inekler sağılırken geniş otlaklar yaratılacak yoksa aç inek süt vermez.

Ali Bahçuvan/Ekonomist