VakıfBank Uyardı: Bütçe Açığı Geçen Yılın Üç Katı! Giderlerdeki Artış Enflasyonu Aştı

2025 yılının Eylül ayında bütçe dengesi 309.6 milyar TL açık verdi

VakıfBank, Bütçe Dengesi makro analizini yayınladı. Aracı kurumun değerlendirmesi aşağıdaki gibi oldu:

2024 yılı Eylül ayında 100.5 milyar TL açık veren bütçe dengesi, 2025 yılının aynı ayında yıllık bazda %208.2 artışla 309.6 milyar TL açık verdi. Faiz dışı denge geçen yılın Eylül ayında 48.2 milyar TL fazla vermişti. Bu yılın aynı ayında ise 73 milyar TL açık verdi. 2024 yılı Ocak-Eylül döneminde merkezi yönetim bütçesi 1 trilyon 74 milyar TL açık vermiş iken; 2025 yılının aynı döneminde yıllık bazda %13.3 artışla 1 trilyon 217.3 milyar TL açık verdi.

2024 yılının ilk dokuz ayında 161.3 milyar TL faiz dışı açık verilmişti. 2025 yılı aynı döneminde ise 445.1 milyar TL faiz dışı fazla verildi. 12 aylık toplamlara bakıldığında ise bütçe açığı 2 trilyon 249.4 milyar TL olurken; 12 aylık faiz dışı açık Eylül ayında güçlü bir şekilde artarak 229.2 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Eylül ayında bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı göre %22.8 artarak 1 trilyon 21.4 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Vergi gelirleri, yıllık bazda %20.4 artışla yavaşlamaya işaret etti.

Gelirler kaleminin belirleyicisi olan gelir vergisi bir önceki yılın aynı ayına göre %81.2 artış gösterdi. Vergi gelirleri içerisinde payı birinci sırada olan dahilde gelir ve kazanç üzerinden alınan vergiler, bir önceki yılın aynı ayına göre %47 artış gösterdi. Eylül ayında motorlu taşıtlardan alınan vergi gelirlerinin etkisiyle ÖTV kalemi yıllık bazda %41.9 oranında arttı.

Vergi dışı gelirler tarafında ise faizler, paylar ve cezalar kaleminde yıllık bazda %40.4 artış görüldü. Merkezi yönetim bütçe giderleri Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %42.8 artış gösterdi. Böylece giderler kalemi Eylül ayı enflasyon oranının (%33.29) üstünde gerçekleşmiş oldu. Bütçe giderlerinin en büyük alt kalemi, yıllık bazda %37.4 artan cari transferler oldu.

Giderler kaleminde en yüksek ikinci paya sahip personel giderleri Eylül ayında işçi ücretlerindeki yükselişin etkisiyle yıllık bazda %49.2 artış gösterdi. Sermaye giderleri yıllık bazda %22 artış gösterirken; borç verme giderlerindeki artış %59.7 oldu. Payı görece düşük olmakla birlikte sermaye transferleri bir önceki yıla göre %42.9 arttı. Faiz giderlerinin artışında ise yıllık bazda %59.2 ile geçen aya göre ivme kaybı yaşandı. Sonuç olarak, Eylül ayında bütçe dengesi, gider kalemlerindeki güçlü artışa rağmen gelirlerdeki sınırlı artışın etkisiyle 309.6 milyar TL açık verdi. Böylece bütçe açığı, geçen yılın aynı ayında verilen 100.5 milyar TL’lik açığın üç katına çıkarak %208.2 oranında artış gösterdi. Faiz dışı denge tarafında ise, geçtiğimiz yılın aynı ayında 48.2 milyar TL fazla verilmişken, bu yılın aynı ayında 73 milyar TL açık kaydedildi.

Bütçe giderleri tarafında cari transferler ile personel giderlerindeki artışlar, Eylül ayında bütçe açığı verilmesinde etkili oldu. Önümüzdeki dönemde, iç talepteki performansın gelirler tarafına yön vereceği değerlendirilmektedir. Giderler tarafında ise, faiz giderlerinin seyrinin yanı sıra kamu tasarrufunun ölçüsünün belirleyici olacağı düşünülmektedir. 2025 yılı için, yeni açıklanan OVP’de belirtilen bütçe açığı/GSYH’nin %3.6 seviyesinde gerçekleşip gerçekleşmeyeceği yakından takip edilecektir.