Halka Arz Nedir? Nasıl Katılırım?

Borsa İstanbul halka arzlara tam gaz devam ederken, borsaya yeni gelen yatırımcılar bazı konularda sıkıntılar yaşayabiliyor. 

Yeni borsacıları bilgilendirmek ve halka arz coşkusunu daha bilinçli yaşayabilmek adına halka arzlarla ilgili kafalardaki bütün sorulara cevap olabilecek bir derleme yaptık.

İşte halka arz hakkında bilmek istediğiniz her şey:

HALKA ARZ NEDİR? NASIL KATILIRIM?

Bir şirketin paylarının, BIST Pay Piyasası'nda işlem görebilmesi için yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışı yapılmasına Halka arz denir. Halka arza katılıp hisse satın alan bütün yatırımcılar satılan şirkete ortak olur.

Şirketler, finansman kaynağı, likidite, kurumsallaşma, tanıtım ve itibar sağlamak amacıyla halka arz olmaya karar verebilirler.

Halka Arz Süreci:
Borsa İstanbul ve SPK'ya Müracaat: Şirket genel kurulu halka arz olmaya karar verir ve SPK ya başvuru yapılır.

Borsa İstanbul ve SPK Uzmanlarınca Şirketin İncelemesi. Halka arz için uygunluk kriterleri aranır. İstenen kriterler sağlandığında halka arz için onay verilir.

Halka Arz İzahnamesinin Onaylanması: SPK onayından sonra şirketin mali tabloları yayınlanır. Belirlenen halka arz fiyatı, halka arz tarihleri, halka arz edecek aracı kurumlar ve ne şekilde halka arz yapılacağı kararlaştırılır ve KAP bülteninde duyuru yapılır.

Halka Arz ve Talep Toplama: SPK nın onayladığı tarihlerde ve onaylanan halka arz şekliyle yine belirlenen  aracı kurumlar tarafından hisseler satışa çıkar ve yatırımcılar almak istedikleri miktar kadar hisse için, satışı gerçekleştiren aracı kurumlara başvuru yapıp ücretini öderler.

Halka arz başvurusunda, hisse paylaşımı yapıldıktan sonra geriye kalan yatırımcı TL bakiyesi, aracı kurum tarafından yatırımcının hesabına geri yollanır. Bu işlem için her hangi bir ücret vergi veya başka bir masraf ödenmez.

Almaya hak kazandığınız halka arz hisseleri de otomatik olarak hesabınıza geçer.

Halka arz 2 şekilde yapılır:

Eşit dağıtım:
Bu yöntemde yatırımcılar eşit miktarda hisse ( lot) alır. Halka arza katılan yatırımcılar, herkese eşit miktarda hisse gelecek şekilde hisse alır. Bu yöntemde kişilerin yatırdıkları para miktarının bir önemi yoktur. Yani büyük miktar başvuru yapan yatırımcıyla küçük miktar başvuru yapan, aynı hisse sayısını alır

Oransal dağıtım:
Oransal dağıtımda ise yatırımcılar, verdiği satın alım emri tutarının büyüklüğüne göre hisse alırlar. Büyük bütçeli başvurular daha çok hisse alma hakkı kazanır.

Borsa'da İşlem Görmeye Başlaması: Satın aldığınız halka arz hisseleri, açıklanan tarihte, satışı gerçekleştirilen halka arz fiyatı baz alınarak, işlem görmeye başlar.

İstanbul borsasında günlük %20 marj uygulanmaktadır. Yani bir hisse o günkü baz fiyatının en fazla %10 altına düşebilir ve en fazla %10 üstüne çıkabilir.

Halka arz hissesi de, halka arz olduğu baz fiyatından en fazla %10 yukarı ve aşağı hareket edebilir.

Hisse %10 prim yapıp günlük primlenme marjını doldurunca, tahtası daha yüksek fiyattan satışa kapatılır. Bu işleme hisse tavan oldu denir. 

Aynı şekilde hisse baz fiyat üzerinden %10 değer kaybeder ve günlük zarar marjını doldurursa da hissenin işlemleri daha düşük fiyattan alışa kapatılır. Buna da hisse taban oldu denir.

Yatırımcılar halka arzdan aldıkları hisseleri, hisse borsada işleme başladığı günden itibaren istedikleri anda satabilirler. Satış yaparken, hissenin o günkü fiyat marjı içinde kalmak kaydıyla, satmak istediğiniz satış fiyatını belirleyebilirsiniz.

Yatırımcı sahip olduğu hisseyi satmak istemezse de istediği süre kadar hesabında tutabilir. Hesapta tutulan hisseler için aracı kurum yatırımcıdan bir ücret talep etmez. Ancak alış ve ya satış emri verilirse, aracı kurum belirlenen yüzde üzerinden işlemden komisyon almaktadır.