Aracı Kurum Sanayi Üretiminde 3. Çeyrek Boyunca %5’in Üzerinde Büyüme
Aracı kurum, düşük baz etkisinin yardımıyla sanayi üretiminde 3.çeyrek boyunca %5’in üzerinde büyüme rakamları görülebileceğini düşünüyoruz. İşte detaylar...
Bengüsu Ogelman
Yayınlama Tarihi: 10.09.2025 17:15
—
Son Güncelleme: 10.09.2025 17:15
Sanayi üretimi Temmuz’da aylık %1,8 daralırken , yıllık bazda %5 büyüme gösterdi.
TÜİK’in açıkladığı verilere göre mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Temmuz'da aylık %1,8 daraldı. Hatırlatmak gerekir ki, Haziran ayında %0,7, Mayıs’ta ise %3,1 büyüme göstermişti. Sanayi üretimi, yıllık bazda ise %5 (arındırılmamış %5,1) artış gösterdi.
Sanayi üretiminde öngörülerimiz Temmuz verileriyle büyük ölçüde gerçekleşti.
Geçtiğimiz ayki değerlendirmemizde, çeşitli öncü sinyallere dayanarak sanayi üretiminde aylık bazda bir gerileme görülebileceğini, ancak düşük baz etkisinin katkısıyla yıllık büyümenin güçlü seyredeceğini öngörmüştük. Nitekim açıklanan Temmuz verileri, aylık bazda gerçekleşen daralma ile bu beklentimizi teyit ederken, yıllık bazda %5’lik artış da düşük bazın etkisiyle öngördüğümüz güçlü büyüme patikasını yansıttı. Bu arada, ilk çeyrekte yıllık bazda sadece %0,7 artış gösteren sanayi üretiminin 2. çeyrekte %5,5’e ivmelendiğini de hatırlatmak fayda var.
Sanayi üretiminin sektörlere göre kırılımında önemli ayrışmalar devam ediyor.
Takvim etkisinden arındırılmış yıllık bazda büyüme gösteren başlıca sektörler arasında özellikle sermaye malı imalatı (%20,1) dikkat çekti. Bunun yanında, metal eşya sanayi (makine-teçhizat hariç) (%14,4), metalik olmayan mineral ürünler (%13,6), motorlu kara taşıtı imalatı (%7,4), ana metal sanayi (%5,8), gıda ürünleri imalatı (%5,8), elektrik, gaz ve su sektörü (%5,8) ile enerji (%3,7) pozitif ayrışan sektörler arasında yer aldı. Ayrıca, imalat sanayi geneli %5,5 büyüme kaydederken, madencilik ve taş ocakçılığı %0,5 oranında daraldı.
Diğer taraftan sanayinin bazı kollarında zayıflık sürdü. Dayanıklı tüketim malları imalatı (-%5,4), giyim eşyası imalatı (-%17,9), makine-teçhizat imalatı (-%5,8) ve tekstil ürünleri imalatı (-%7,7) yıllık bazda keskin daralmalar kaydetti. Elektrikli teçhizat imalatı (-%0,2) ise sınırlı gerileme gösterdi. Ocak–Temmuz dönemine bakıldığında ise toparlanmanın daha ılımlı ve yine dengesiz bir görünüme sahip olduğu görülüyor. Bu dönemde sermaye malı imalatı (%9,1), metal eşya sanayi (%11,0), enerji (%6,2), ana metal sanayi (%3,9), metalik olmayan mineraller (%5,0), gıda ürünleri (%5,8) ve kimyasal madde ürünleri (%0,5) üretimini artırmayı başarmış görünüyor. Buna karşın, makine-teçhizat (- %5,3), giyim eşyası (-%5,2), tekstil (-%3,0), dayanıklı tüketim malları (-%1,9), motorlu kara taşıtları (-%0,8) ve plastik-kauçuk ürünleri (-%0,3) yıllık bazda gerileme kaydetti.
Yılın ilk yedi ayında sanayi üretiminde toparlanma eğilimi devam ederken, sektörler arasında dengesiz bir dağılım göze çarpıyor. Sermaye malı imalatı, metal eşya, metalik olmayan mineraller, ana metal ve gıda sektörleri büyümeye pozitif katkı sağlarken; tekstil, giyim, makine-teçhizat ve dayanıklı tüketim mallarında daralma sürüyor. Motorlu kara taşıtı imalatı Temmuz’da yıllık bazda artış gösterse de yılın ilk yedi aylık performansı hafif gerileme kaydediyor. Genel olarak sanayi üretimi büyümeye kademeli katkı sağlarken, talep zayıflığı birçok alt sektörde baskı yaratıyor; sermaye malı üretimindeki çift haneli büyüme ise yatırım eğilimlerinde kısmi canlanmayı işaret ediyor. Faiz indirimleri ve kredi koşullarındaki gevşeme beklentisi, yılın kalan dönemi için temkinli bir iyimserlik sağlarken; dış talep ve küresel büyüme belirsizlikleri, sanayi üretimi açısından temel risk unsuru olarak öne çıkıyor.
İmalat PMI ve elektrik tüketiminde önceki aya göre sınırlı iyileşme gözleniyor.
İmalat PMI endeksi Nisan 2024’ten beri (2024 Şubat ve Mart aylarındaki 50,2 ve 50,0 seviyeleri hariç tutulursa da Temmuz 2023’ten beri) 50 eşik değerinin altında seyrediyor. Şubat ayındaki 48,3 seviyesinden sürekli gerileyen imalat PMI Temmuz’da 45,9 seviyesine kadar geri çekilmesinin ardından Ağustos ayında 47,3’e yükseldi. Sanayi üretimi ile güçlü ilişkiye sahip elektrik tüketiminde de Ağustos’ta sınırlı da olsa bir artış oldu. İmalat PMI, elektrik tüketimi ve bazı anekdotal sinyaller sanayi üretiminde önümüzdeki dönemde aylık bazda sınırlı bir büyüme görülebileceğine işaret ediyor. Bununla beraber, düşük baz etkisinin yardımıyla sanayi üretiminde 3.çeyrek boyunca %5’in üzerinde büyüme rakamları görülebileceğini düşünüyoruz.
TÜİK’in açıkladığı verilere göre mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Temmuz'da aylık %1,8 daraldı. Hatırlatmak gerekir ki, Haziran ayında %0,7, Mayıs’ta ise %3,1 büyüme göstermişti. Sanayi üretimi, yıllık bazda ise %5 (arındırılmamış %5,1) artış gösterdi.
Sanayi üretiminde öngörülerimiz Temmuz verileriyle büyük ölçüde gerçekleşti.
Geçtiğimiz ayki değerlendirmemizde, çeşitli öncü sinyallere dayanarak sanayi üretiminde aylık bazda bir gerileme görülebileceğini, ancak düşük baz etkisinin katkısıyla yıllık büyümenin güçlü seyredeceğini öngörmüştük. Nitekim açıklanan Temmuz verileri, aylık bazda gerçekleşen daralma ile bu beklentimizi teyit ederken, yıllık bazda %5’lik artış da düşük bazın etkisiyle öngördüğümüz güçlü büyüme patikasını yansıttı. Bu arada, ilk çeyrekte yıllık bazda sadece %0,7 artış gösteren sanayi üretiminin 2. çeyrekte %5,5’e ivmelendiğini de hatırlatmak fayda var.
Sanayi üretiminin sektörlere göre kırılımında önemli ayrışmalar devam ediyor.
Takvim etkisinden arındırılmış yıllık bazda büyüme gösteren başlıca sektörler arasında özellikle sermaye malı imalatı (%20,1) dikkat çekti. Bunun yanında, metal eşya sanayi (makine-teçhizat hariç) (%14,4), metalik olmayan mineral ürünler (%13,6), motorlu kara taşıtı imalatı (%7,4), ana metal sanayi (%5,8), gıda ürünleri imalatı (%5,8), elektrik, gaz ve su sektörü (%5,8) ile enerji (%3,7) pozitif ayrışan sektörler arasında yer aldı. Ayrıca, imalat sanayi geneli %5,5 büyüme kaydederken, madencilik ve taş ocakçılığı %0,5 oranında daraldı.
Diğer taraftan sanayinin bazı kollarında zayıflık sürdü. Dayanıklı tüketim malları imalatı (-%5,4), giyim eşyası imalatı (-%17,9), makine-teçhizat imalatı (-%5,8) ve tekstil ürünleri imalatı (-%7,7) yıllık bazda keskin daralmalar kaydetti. Elektrikli teçhizat imalatı (-%0,2) ise sınırlı gerileme gösterdi. Ocak–Temmuz dönemine bakıldığında ise toparlanmanın daha ılımlı ve yine dengesiz bir görünüme sahip olduğu görülüyor. Bu dönemde sermaye malı imalatı (%9,1), metal eşya sanayi (%11,0), enerji (%6,2), ana metal sanayi (%3,9), metalik olmayan mineraller (%5,0), gıda ürünleri (%5,8) ve kimyasal madde ürünleri (%0,5) üretimini artırmayı başarmış görünüyor. Buna karşın, makine-teçhizat (- %5,3), giyim eşyası (-%5,2), tekstil (-%3,0), dayanıklı tüketim malları (-%1,9), motorlu kara taşıtları (-%0,8) ve plastik-kauçuk ürünleri (-%0,3) yıllık bazda gerileme kaydetti.
Yılın ilk yedi ayında sanayi üretiminde toparlanma eğilimi devam ederken, sektörler arasında dengesiz bir dağılım göze çarpıyor. Sermaye malı imalatı, metal eşya, metalik olmayan mineraller, ana metal ve gıda sektörleri büyümeye pozitif katkı sağlarken; tekstil, giyim, makine-teçhizat ve dayanıklı tüketim mallarında daralma sürüyor. Motorlu kara taşıtı imalatı Temmuz’da yıllık bazda artış gösterse de yılın ilk yedi aylık performansı hafif gerileme kaydediyor. Genel olarak sanayi üretimi büyümeye kademeli katkı sağlarken, talep zayıflığı birçok alt sektörde baskı yaratıyor; sermaye malı üretimindeki çift haneli büyüme ise yatırım eğilimlerinde kısmi canlanmayı işaret ediyor. Faiz indirimleri ve kredi koşullarındaki gevşeme beklentisi, yılın kalan dönemi için temkinli bir iyimserlik sağlarken; dış talep ve küresel büyüme belirsizlikleri, sanayi üretimi açısından temel risk unsuru olarak öne çıkıyor.
İmalat PMI ve elektrik tüketiminde önceki aya göre sınırlı iyileşme gözleniyor.
İmalat PMI endeksi Nisan 2024’ten beri (2024 Şubat ve Mart aylarındaki 50,2 ve 50,0 seviyeleri hariç tutulursa da Temmuz 2023’ten beri) 50 eşik değerinin altında seyrediyor. Şubat ayındaki 48,3 seviyesinden sürekli gerileyen imalat PMI Temmuz’da 45,9 seviyesine kadar geri çekilmesinin ardından Ağustos ayında 47,3’e yükseldi. Sanayi üretimi ile güçlü ilişkiye sahip elektrik tüketiminde de Ağustos’ta sınırlı da olsa bir artış oldu. İmalat PMI, elektrik tüketimi ve bazı anekdotal sinyaller sanayi üretiminde önümüzdeki dönemde aylık bazda sınırlı bir büyüme görülebileceğine işaret ediyor. Bununla beraber, düşük baz etkisinin yardımıyla sanayi üretiminde 3.çeyrek boyunca %5’in üzerinde büyüme rakamları görülebileceğini düşünüyoruz.
