TSKB Danışmanlıktan Dev Enerji Bülteni
TSKB Danışmanlıktan Dev Enerji Bülteni. Enerji piyasasına ışık tutan bülten TSKB danışmanlıktan. Aylık enerji bülteni sektöre yakından bakış
Feriha Bahçuvan
Yayınlama Tarihi: 07.06.2025 16:45
—
Son Güncelleme: 07.06.2025 16:45
TSKB Danışmanlıktan Dev Enerji Bülteni. Enerji piyasasına ışık tutan bülten TSKB danışmanlıktan. Aylık enerji bülteni sektöre yakından bakış
TSKB ENERJİ BÜLTENİ:
2024 yılında kritik minerallere olan talep güçlü bir şekilde büyümeye devam etti.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) “Küresel Kritik Mineraller Görünümü 2025” raporunu yayımladı. Rapora göre 2021-2024 yılları arası lityum talebinde yıllk %30’a yakın artış gözlemlenirken, aynı dönemde grafit talebi %7,7, nikel talebi %6,1 ve kobalt talebi %5,7 arttı. Kritik minerallere olan talep artışında elektrikli araçlar, pil depolama, yenilenebilir enerji ve şebeke ağları rol oynadı. Artan bakır talebinde Çin’de hızla yükselen şebeke yatırımları öne çıkarken, lityum, nikel, kobalt ve grafit gibi kritik minerallerin talebindeki artışın %85’ini enerji sektörü talebi oluşturdu. IEA hızlı talep artışına rağmen Çin, Endonezya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti öncülüğünde arzın artması özellikle pil fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu belirtiyor. Bununla birlikte artmaya devam etmesi beklenen talebe karşın yatırımların sektörel ve ekonomik belirsizliklerden etkilendiğini vurguluyor. Buna göre 2023 yılında %14 arttığı gözlemlenen kritik mineral yatırımlarının, 2024 yılında yalnızca %5 yükselerek 54,6 milyar dolar olduğu görülüyor.
IEA temiz enerji teknolojilerinde talep eden kritik mineral talebinin artmaya devam edeceğini öngörüyor. IEA’nın 2050 Net Sıfır Senaryosu’na göre 2024 yılında 7,7 milyon ton olan bakır talebinin 2050 yılında 19,7 tona çıkacağı tahmin ediliyor. Aynı dönemde grafit talebinin yılındaki 1,5 milyon tondan 8,3 tona, nikel talebinin ise 0,6 milyon tondan 8,3 milyon tona çıkacağı tahmin ediliyor. Rapor 2020-2024 yılları arasında kritik mineral üretiminin büyük ölçüde önde gelen tedarikçiler arasında yoğunlaştığını belirtirken, coğrafi konsantrasyonun özellikle nikel ve kobalt için arttığını vurguluyor. Bununla birlikte üretimin çeşitlendirilmesi için iyi tasarlanmış politika desteği ve küresel iş birliği ihtiyacına dikkat çekiyor.
Elektrik Üretim-Tüketim Analizi
2025 Nisan ayında yaklaşık 27,3 teravatsaat (TWh) olan toplam elektrik üretimi, 2025 Mayıs ayında 27,4 TWh olarak gerçekleşti. Bununla birlikte Mayıs ayına ilişkin ortalama günlük elektrik üretimi bir önceki aya göre %0,6, bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,2 arttı.
Nisan ayı içerisinde üretilen elektriğin %43,6’sını sağlayan termik santraller, Mayıs ayında toplam üretilen elektriğin %44,2’sini karşıladı. Üretilen elektriğin kaynak bazlı kırılımı incelendiğinde bir önceki ayda %26,7’lik bir paya sahip olan hidroelektrik santrallerin Mayıs ayında toplam elektriğin %26,9’unu ürettiği görülüyor. Aynı dönemde rüzgar enerjisi santrallerinden üretilen elektriğin payı %10,1 seviyesinde gerçekleşirken, jeotermal enerji santralleri ise üretilen toplam elektriğin %3,2’lik kısmını sağladı. 2025 yılı Nisan ayında %54 olan yenilenebilir enerji santrallerinin elektrik üretimindeki payı, 2025 Mayıs ayında %53,2 seviyesinde gerçekleşti. İlgili dönemde, baraj tipi hidroelektrik santraller toplam üretimin %16,5’ine katkıda bulunurken, güneş santralleri toplam üretimin %13,1’ini karşılayarak baraj tipi hidroelektrik santrallerden sonra en fazla elektrik üreten yenilenebilir kaynak olarak kayıtlara geçti. Bununla birlikte rüzgâr ve güneş enerjisi santrallerinden elde edilen elektriğin toplam üretilen elektriğe oranı %23,2 olarak kaydedildi.
Elektrik Fiyat Analizi
Mayıs ayı içerisinde günlük ortalama piyasa takas fiyatı (PTF) 1.532,3 TL/MWh ve 3.102,6 TL/MWh aralığında gerçekleşti. Mayıs ayı günlük PTF ortalaması 2.458,2 TL/MWh oldu. En yüksek günlük ortalama PTF değeri 3.102,6 TL/MWh ile 28 Mayıs Çarşamba günü kaydedilirken en düşük günlük ortalama PTF değeri 1.532,3 TL/MWh ile 17 Mayıs Cumartesi günü gerçekleşti. Saatlik veriler incelendiğinde, Mayıs ayında PTF toplam 90 saat belirlenmiş azami fiyat limiti olan 3.400 TL/MWh seviyesinden gerçekleşti. Nisan ayında gerçekleşen saatlik minimum fiyat ise 4 Mayıs Pazar 11.00-12.00 aralığında 14 TL/MWh olarak kaydedildi.
TSKB ENERJİ BÜLTENİ:
2024 yılında kritik minerallere olan talep güçlü bir şekilde büyümeye devam etti.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) “Küresel Kritik Mineraller Görünümü 2025” raporunu yayımladı. Rapora göre 2021-2024 yılları arası lityum talebinde yıllk %30’a yakın artış gözlemlenirken, aynı dönemde grafit talebi %7,7, nikel talebi %6,1 ve kobalt talebi %5,7 arttı. Kritik minerallere olan talep artışında elektrikli araçlar, pil depolama, yenilenebilir enerji ve şebeke ağları rol oynadı. Artan bakır talebinde Çin’de hızla yükselen şebeke yatırımları öne çıkarken, lityum, nikel, kobalt ve grafit gibi kritik minerallerin talebindeki artışın %85’ini enerji sektörü talebi oluşturdu. IEA hızlı talep artışına rağmen Çin, Endonezya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti öncülüğünde arzın artması özellikle pil fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu belirtiyor. Bununla birlikte artmaya devam etmesi beklenen talebe karşın yatırımların sektörel ve ekonomik belirsizliklerden etkilendiğini vurguluyor. Buna göre 2023 yılında %14 arttığı gözlemlenen kritik mineral yatırımlarının, 2024 yılında yalnızca %5 yükselerek 54,6 milyar dolar olduğu görülüyor.
IEA temiz enerji teknolojilerinde talep eden kritik mineral talebinin artmaya devam edeceğini öngörüyor. IEA’nın 2050 Net Sıfır Senaryosu’na göre 2024 yılında 7,7 milyon ton olan bakır talebinin 2050 yılında 19,7 tona çıkacağı tahmin ediliyor. Aynı dönemde grafit talebinin yılındaki 1,5 milyon tondan 8,3 tona, nikel talebinin ise 0,6 milyon tondan 8,3 milyon tona çıkacağı tahmin ediliyor. Rapor 2020-2024 yılları arasında kritik mineral üretiminin büyük ölçüde önde gelen tedarikçiler arasında yoğunlaştığını belirtirken, coğrafi konsantrasyonun özellikle nikel ve kobalt için arttığını vurguluyor. Bununla birlikte üretimin çeşitlendirilmesi için iyi tasarlanmış politika desteği ve küresel iş birliği ihtiyacına dikkat çekiyor.
Elektrik Üretim-Tüketim Analizi
2025 Nisan ayında yaklaşık 27,3 teravatsaat (TWh) olan toplam elektrik üretimi, 2025 Mayıs ayında 27,4 TWh olarak gerçekleşti. Bununla birlikte Mayıs ayına ilişkin ortalama günlük elektrik üretimi bir önceki aya göre %0,6, bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,2 arttı.
Nisan ayı içerisinde üretilen elektriğin %43,6’sını sağlayan termik santraller, Mayıs ayında toplam üretilen elektriğin %44,2’sini karşıladı. Üretilen elektriğin kaynak bazlı kırılımı incelendiğinde bir önceki ayda %26,7’lik bir paya sahip olan hidroelektrik santrallerin Mayıs ayında toplam elektriğin %26,9’unu ürettiği görülüyor. Aynı dönemde rüzgar enerjisi santrallerinden üretilen elektriğin payı %10,1 seviyesinde gerçekleşirken, jeotermal enerji santralleri ise üretilen toplam elektriğin %3,2’lik kısmını sağladı. 2025 yılı Nisan ayında %54 olan yenilenebilir enerji santrallerinin elektrik üretimindeki payı, 2025 Mayıs ayında %53,2 seviyesinde gerçekleşti. İlgili dönemde, baraj tipi hidroelektrik santraller toplam üretimin %16,5’ine katkıda bulunurken, güneş santralleri toplam üretimin %13,1’ini karşılayarak baraj tipi hidroelektrik santrallerden sonra en fazla elektrik üreten yenilenebilir kaynak olarak kayıtlara geçti. Bununla birlikte rüzgâr ve güneş enerjisi santrallerinden elde edilen elektriğin toplam üretilen elektriğe oranı %23,2 olarak kaydedildi.
Elektrik Fiyat Analizi
Mayıs ayı içerisinde günlük ortalama piyasa takas fiyatı (PTF) 1.532,3 TL/MWh ve 3.102,6 TL/MWh aralığında gerçekleşti. Mayıs ayı günlük PTF ortalaması 2.458,2 TL/MWh oldu. En yüksek günlük ortalama PTF değeri 3.102,6 TL/MWh ile 28 Mayıs Çarşamba günü kaydedilirken en düşük günlük ortalama PTF değeri 1.532,3 TL/MWh ile 17 Mayıs Cumartesi günü gerçekleşti. Saatlik veriler incelendiğinde, Mayıs ayında PTF toplam 90 saat belirlenmiş azami fiyat limiti olan 3.400 TL/MWh seviyesinden gerçekleşti. Nisan ayında gerçekleşen saatlik minimum fiyat ise 4 Mayıs Pazar 11.00-12.00 aralığında 14 TL/MWh olarak kaydedildi.
