Yarın açıklanacak olan bilançolar hangileri?

Daha önce bültende duyurulan bildirgeye göre yarın bu iki şirketin bilanço verilerini açıklanması bekleniyor.

AKBNK Akbank T.A.Ş.
TTRAK Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.

Bilanço İncelerken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bilanço kalemlerini ve bu kalemlerde nelere dikkat edilmesi gerektiğini gelin yakından inceleyelim:

Aktifler (Varlıklar)
İncelemeye önce varlıklardan başlayalım. Varlıklar, bir işletmenin süregelen faaliyetlerinde hedeflediği kara erişmek için kullandıkları kaynaklardır. Bu varlıklar ne kadar verimli kullanılırsa karlılık o kadar yüksek olur. Bu varlıklar vadelerine göre dönen ve duran varlıklar olarak ikiye ayrılır. Genelde firmaların bilançolarına bakıldığında en büyük paya sahip dönen varlık kalemleri şu şekildedir; hazır değerler, menkul kıymetler, ticari alacaklar, stoklar, peşin ödenmiş giderler ve diğer dönen varlıklar.

Hazır Değerler (Nakit ve Nakit Benzerleri)

Adından da anlaşılacağı gibi hazır değerlerde firmanın kasasında veya banka hesaplarında duran nakit paralar gösterilmektedir. Hazır değerler likiditesi en yüksek varlıklardır. Yani bir firmanın nakte çevrilebilme kabiliyeti, en yüksek varlıkları kasasındaki ve bankadaki paralarıdır. Unutmayın, firma tüm borç ve gider ödemelerini elindeki nakit  para ile yapar.

Hazır değerlerde firmanın müşterilerinden aldıkları alacak çekleri de bulunur. Burada dikkat edilmesi gereken husus ülkemizde çeklerin vadeli olarak kullanılmasıdır. Elinize özet bir bilanço aldığınızda hazır değerler de çekler de olabileceğini unutmayın. Bu çekler aylar sonra tahsil edilecek çekler olabilir bu yüzden son derece yanıltıcıdır.

Menkul Kıymetler (Finansal Yatırımlar)

Firmalar elinde bulundurdukları nakitleri değişik yatırım araçlarında değerlendirebilir. Hazine bonosu, devlet tahvili gibi menkul kıymetler ile yatırım fonları ve repo genellikle bir yıldan kısa vadeli olmak kaydıyla menkul kıymetler de izlenir.

Firma değerlendirdiği bu menkul kıymetlerden  faiz geliri elde eder. Böylelikle firma ana faaliyetlerinden elde edeceği gelirlere katkıda bulunması için yan faaliyet gelirleri elde etmiş olur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken şey firmanın ana gelir kaleminin hiçbir zaman faiz geliri olmamasıdır. Enflasyonun yüksek olduğu zamanlarda firmalar yüksek faizin cazibesine kapılıp daha fazla gelir elde edebilir. Kredi veren kuruluşlar ve yatırımcılar bu gibi durumlara pek sıcak bakmazlar çünkü firma kendi ana faaliyetine para yatırmıyor şeklinde yorum yapıp firmayı riskli bulurlar.

Ticari Alacaklar

Firmanın kredili satışlar nedeniyle birikmiş olan alacakları bu kısımda gösterilir. Yani şirketler belirli politikalara bağlı olarak müşterilerine belli vadelerde ödeme imkanı sunmaktadır. Bazı firmalar üç aya kadar vade yaparken bazı sektördeki firmalar ise ayları bulan vadeler yapabilmektedir. Grup içi şirketlerle olan ticari ilişkilerden kaynaklanan alacaklarda ticari alacaklar içerisinde yer alırlar. Bu kısıma dikkat edilmesi gerekir çünkü firma kendisi grup firması olduğu için tahsilat yapmıyor ve mahsuplaşıyor olabilir.

Şirketler vadeli satış yaptıkça ticari alacaklar artar, tahsilat yaptıkça da azalır. Ancak bazı müşteriler borcunu ödeyemez ve bu yüzden ticari alacakların büyümesine sebep olurlar. Kredili satışlarla karşılaşılabilecek bir diğer önemli husus müşterinin borcunu tamamen ödememesidir. Bu durum şüpheli alacakların doğmasına sebebiyet verebilir ve bu alacakların tutarı kadar şüpheli alacak karşılığı ayırılması gerekebilir. Şüpheli alacak karşılığı ticari alacakların bir alt hesabı olduğundan karşılık hesabındaki toplam tutar, toplam ticari alacaklar tutarından düşürülmelidir. Elinizde özet bir bilanço varsa ticari alacakların (net) olduğunu unutmayın ve burada şüpheli alacakların olabileceğini aklımızdan çıkarmayın. Unutmayın, firmanın şüpheli alacağını tahsil edemeyeceği kesinleştiği zaman bu tutar gider yazılır ve firma karlılığını olumsuz yönde etkiler.

Stoklar

Özellikle sanayi veya herhangi bir malın ticaretinde faaliyet gösteren işletmelerin bilançolarında en çok paya sahip olan kalemlerden biridir. İmalat sanayinde yerleşik bir firma için stoklar 3 gruba ayrılır: hammadde stokları, yarı mamül ürünler ve mamüller.

Hammaddeler ilk etapta üretime başlayabilmek için gerekli olan malzemelerdir. Bu hammaddeler üretim sürecinin aşamasına göre değişik formlarda yarı mamül olarak karşımıza çıkarlar. Üretimi tamamlanan ve satışa hazır ürünlerin hepsi mamül olarak adlandırılır. Mamülün üzerinde tüm üretim maliyetleri yer alır.

Burada dikkat edilecek husus, stokların modasının gecebileceğidir. Stokları artan bir firma, satışlarıyla stoklarını eritemiyor olabilir. Stokların değerinin tespit edilmesi, firmanın sattığı malların maliyetinin ve dönem sonunda bilançoda kalan stokların değerinin belirlenmesi açısından çok önemlidir. Bu değerleme işlemi firmanın karınını da direkt olarak etkilemektedir.

Peşin Ödenmiş Giderler ve Diğer Dönen Varlıklar

İsmindende anlaşılacağı gibi bu hesapta firmanın normal faaliyetleri kapsamında peşin ödediği giderler izlenmektedir. Peşin ödenen giderlere verilebilecek en tipik örnekler; sigorta, kira ödemeleri ve ülkemizde yaygın olan yıl içinde üç ayda bir ödedikleri geçici vergilerdir. Firma gelecekte ödeyeceği bir gideri bugünden peşin ödediği için, bu tutar şirket için bir varlık olarak kabul edilmekte ve bilançosunda gösterilmektedir. Özet bir bilançoda peşin ödenmiş giderler kalemi görüyorsanız bu ödemeler nakit çıkışı yaratmış demektir.

Diğer dönen varlıklar içersinde üzerinde durulması gereken en önemli hesap katma değer vergisi (KDV) hesaplarıdır. Firmanın devreden ve indirilecek KDV tutarları bilançoda bu bölümün altında gösterilir. Firmanın mal ve hizmet alımında ödediği KDV bir dönen varlıktır. Tahsil ettiği KDV indirilen bu tutarlar düşülerek varsa artan tutar vergi dairesine ödenir.