30 Trilyon Dolar Gerekiyor: Yenilenebilir Enerjide Alarm Zilleri

TSKB, "Aylık Enerji Bülteni" ni yayınladı. Aracı kurumun analizleri aşağıdaki gibi oldu:

Küresel yenilenebilir enerji kapasite artışlarının hızlanması gerekiyor.
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’nın (IRENA) COP28’de alınan “2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma” hedefine ulaşma durumunu inceleyen raporuna göre dünya, küresel yenilenebilir enerji kurulum ve enerji verimliliği hedeflerinde geride kalıyor. Raporda, 2024 yılında küresel yenilenebilir enerji kapasitesinde yıllık 581,9 gigavatlık (GW) artışa rağmen hedefe ulaşılabilmesi için 2025- 2030 yılları arasında yıllık 1.122 GW kapasite eklemesi gerektiği belirtiliyor.

Bu da kapasitedeki yıllık bileşik büyüme oranının % 16,6 olması gerektiğine işaret ediyor. IRENA 2024 yılında %14,4 olan yıllık büyüme oranının önümüzdeki dönemde de devam etmesi durumunda, 2030 yılına kadar 10,3 teravatlık (TW) yenilenebilir enerji kapasitesi kurularak hedefin 0,9 TW gerisinde kalınacağının altını çiziyor. Rapor kaynak bazlı kırılımlara göre ise güneş enerjisi hariç, diğer tüm yenilenebilir enerji teknolojilerindeki kapasite artışlarının yeterli olmadığını belirtiyor. Buna göre 2030 yılına kadar toplam yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkabilmesi için, 2024 yılına göre, rüzgar enerjisi ve hidroelektrik kapasite artışlarının da en az üç kat artması gerekiyor.

Enerji verimliliği uygulamalarının da hızlanması gerektiğini vurgulayan IRENA ,hedeflere ulaşılabilmesi için yatırım ihtiyacının altını çiziyor. Buna göre 2025-2030 yılları arasında yenilenebilir enerji kaynaklarına, şebekelere, esnekliğe, enerji verimliliğine ve tasarrufuna kümülatif olarak 29-30 trilyon dolar yatırım yapılması gerektiğini belirtiyor. Bu 2024 yılında yapılan yatırımların yıllık 2,3 kat artması gerektiğine işaret ediyor. Bu doğrultuda üç acil eylem öne çıkarılıyor: COP30 öncesi yenilenebilir enerji hedeflerinin ulusal iklim planlarına (NDC) entegre edilmesi, küresel yenilenebilir enerji hedefiyle uyumlu hale getirilmesi için ortak NDC hedefinin ikiye katlanması ve yıllık yenilenebilir enerji yatırımlarının artırılması

2025 Eylül ayında yaklaşık 30,2 teravatsaat (TWh) olan toplam elektrik üretimi, 2025 Ekim ayında 27,4 TWh olarak gerçekleşti. Bununla birlikte Ekim ayına ilişkin ortalama günlük elektrik üretimi bir önceki aya göre %12,2, bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,6 düştü.

Eylül ayı içerisinde üretilen elektriğin %58,4’ünü sağlayan termik santraller, Ekim ayında toplam üretilen elektriğin %62,9’unu karşıladı. Üretilen elektriğin kaynak bazlı kırılımı incelendiğinde bir önceki ayda %10,8’lik bir paya sahip olan hidroelektrik santrallerin Ekim ayında toplam elektriğin %10,3’ünü ürettiği görülüyor. Aynı dönemde rüzgar enerjisi santrallerinden üretilen elektriğin payı %9,4 seviyesinde gerçekleşirken, jeotermal enerji santralleri ise üretilen toplam elektriğin %3,4’lük kısmını sağladı. 2025 yılı Eylül ayında %38,8 olan yenilenebilir enerji santrallerinin elektrik üretimindeki payı, 2025 Ekim ayında %34,5 seviyesinde gerçekleşti. İlgili dönemde, baraj tipi hidroelektrik santraller toplam üretimin %7,7’sine katkıda bulunurken, güneş santralleri toplam üretimin %11,5’ini karşılayarak en fazla elektrik üreten yenilenebilir kaynak olarak kayıtlara geçti. Bununla birlikte rüzgâr ve güneş enerjisi santrallerinden elde edilen elektriğin toplam üretilen elektriğe oranı %20,9 olarak kaydedildi.

Elektrik Fiyat Analizi

Ekim ayı içerisinde günlük ortalama piyasa takas fiyatı (PTF) 2.076,7 TL/MWh ve 3.090,1 TL/MWh aralığında gerçekleşti. Ekim ayı günlük PTF ortalaması 2.739,5 TL/MWh oldu. En yüksek günlük ortalama PTF değeri 3.090,1 TL/MWh ile 21 Ekim Salı günü kaydedilirken en düşük günlük ortalama PTF değeri 2.076,7 TL/MWh ile 5 Ekim Pazar günü gerçekleşti. Saatlik veriler incelendiğinde, Ekim ayında PTF toplam 148 saat belirlenmiş azami fiyat limiti olan 3.400 TL/MWh seviyesinden gerçekleşti. Ekim ayında gerçekleşen saatlik minimum fiyat ise 0 TL/ MWh olarak 1 saat kaydedildi.